Bijdrage Staten­ver­ga­dering stand-van-zaken document Transitie Landelijk Gebied

Voorzitter,

het stand-van-zaken document is niet alleen een tussenstand van de gebiedsprocessen of een moetje om financiering bij het Rijk los te weken, maar dient volgens dit college ook expliciet ter inspiratie voor die gebiedsprocessen. En let op! Als Partij voor de Dieren horen wij duidelijk de stem van de boer die vraagt om een perspectief voor de komende decennia. Zo moeten deze gebiedsprocessen ook worden ingestoken, voorzitter.

Wij hebben een controlerende en kaderstellende taak als Staten, en om die goed uit te kunnen voeren is goede informatievoorziening cruciaal. Het voorliggende proces is zó ingrijpend, er vallen de komende jaren beslissingen die de provincie gaan transformeren, dat moet zo transparant mogelijk gebeuren.

Voorzitter, het is daarom des te verbazingwekkender dat de gedeputeerde vorige week aangaf de Staten niet tussentijds op de hoogte te willen brengen van de zeven gebiedsprocessen. Mijn fractie vermoed dat er achteraf, nadat de gebiedsplannen zijn opgeleverd, niet veel te veranderen is door partijen. Echter, de mogelijkheid om tussentijds bij te sturen zien wij als cruciaal.

Wij dienen daarom de motie 'Informatievoorziening aan PS' in. Ik hoop op Statenbrede steun voor dit basale verzoek om grondige informatie.

We hebben tijdens de Statencommissie forse kritiek geuit op monovergisting als oplossingsrichting. Monovergisting staat lijnrecht tegenover het behalen van een aantal doelen van het Nationaal Programma Landelijk Gebied. Gaan wij hier investeren in spekgladde, dieronvriendelijke stalvloeren om al de dagverse mest snel de monovergister in te drukken, terwijl minister Adema aanstuurt op dierverblijven die worden aangepast aan de behoeften van het dier, uiterlijk in 2040? Maken wij onze energievoorziening afhankelijk van een enorme veestapel die sowieso zal moeten krimpen om de doelen te behalen? Burgerlijke weerstand door de stank van monovergisters, waar er tientallen moeten verrijzen om ook maar iets te doen aan het natuurprobleem. Dit is wat mij fractie betreft onhoudbaar. We steunen in dit licht minimaal het amendement van D66.

Maar, wij willen ook dat de twee landbouwperspectieven die nu naar voren worden geschoven als uitgangspunt voor de gebiedsprocessen, worden aangevuld met tenminste een derde scenario. Een scenario dat boeren een perspectief biedt om met minder dieren te gaan werken en toch een goed verdienmodel te houden. Het sluit ook aan bij de trend in de samenleving dat steeds meer mensen kiezen voor het consumeren van minder dierlijke producten. Ook Remkes noemde het als ‘richting’ voor de agrarische sector.

Het is dan ook zeer onverstandig als de provincie Groningen deze oplossingsrichting niet grondig verder zou verkennen. Wij vragen het college dit scenario binnen twee maanden grof uit te werken, zodat de gebiedsverkenners dit voor kunnen leggen aan de partners in de deelgebieden.

Voorzitter, daarom de volgende motie: 'Scenario minder dieren in intensieve veehouderij'.

Wij hopen dat de landbouwsector dit perspectief als een kans ziet, en niet als een bedreiging. En dat zowel de sector als de provincie haar oor te luister wil leggen en zich wil laten adviseren en inspireren.

Dat brengt mij bij het volgende punt, want zorgvuldige afwegingen voor de transitie kunnen alleen gemaakt worden als álle belangen worden meegewogen. Dat betekent dat er een evenredige vertegenwoordiging in de gebiedsprocessen nodig is. Voorzitter, het is geweldig dat dit college de handschoen oppakt en actief jongeren wil betrekken, maar daarmee zijn we niet compleet. Als de provincie op juiste wijze invulling geeft aan haar regierol zal zij meer relevante partijen actief moeten uitnodigen om hun inbreng te geven. Is de stem van de ‘gewone’ inwoner van Groningen, van de niet-agrarische ondernemer, van de - laten we ze ‘voorhoede-agrariërs’ noemen -, en de stem van dieren en natuur minder belangrijk dan die van de agrarische sector?
De gedeputeerde kan niet gewoon afwachten wie er op komt dagen! Dit college komt wat ons betreft met een gedegen plan om alle stakeholders actief en evenredig te betrekken.

Daarom de volgende motie: 'Gelijkwaardige participatie gebiedsproces'.

Onze vierde motie heeft betrekking op verbetering van dierenwelzijn en de inhoud spreekt voor zich. Het is onbegrijpelijk dat in de hele startnotitie en dit stand van zaken document geen enkele aandacht wordt besteed aan dierenwelzijn. Dit is zeer onverstandig gezien de plannen van het Rijk voor een ‘dierwaardige’ veehouderij.

Daarom de volgende motie: 'Dierenwelzijn toetsingskader'

Ik wil afsluiten met nog een belangrijke vraag, waar ik vorige week geen antwoord op gekregen heb. Wat gaat er gebeuren als de maatregelen die uit de gebiedsprocessen komen niet leiden tot significant natuurherstel, tot het behalen van de doelen voor water en biodiversiteit en CO² uitstoot? Houdt het College dan toch vast de doelen van het NPLG, en gaat zij zelf dwingende maatregelen invoeren? Of gaat er straks water bij de wijn als de gebiedsprocessen niet leiden tot resultaat? Dit roept dan meteen de vraag op hoe het college dat gaat verantwoorden bij het Rijk. Het is belangrijk hier nu al over na te denken. Graag hier nog een reactie van de gedeputeerde.


Tweede termijn:

Motie 10: Wij vinden zeer redelijk om tweemaal tussentijds geïnformeerd te worden. De gebiedsregisseurs maken ongetwijfeld aantekeningen. Hiervan kan een samenvatting van naar de Staten. We kunnen als Staten niet achteraf het gebiedsproces afschieten zoals die gedeputeerde noemt, dan nemen we participatie absoluut niet serieus. Als we de doelen niet lijken te behalen moeten we tussentijds kunnen bijsturen, ook vanwege die aanwijzingsbevoegdheid van het Rijk.

De gedeputeerde stelt dat het verminderen van het aantal dieren in de intensieve veehouderij geen doel op zich moet zijn. Maar voorzitter, wij stellen het niet als hard doel. Maar we willen het scenario op tafel in het licht van de maatschappelijke ontwikkelingen en de waarschijnlijkheid dat minder dieren uit een landbouwakkoord of landbouwbrief gaat komen. Als de scenario’s klaarliggen, kan je meteen sturen in gebiedsprocessen.

Motie 12: Dierenorganisaties hebben niet de financiering, de bezetting om in elk gebiedsproces aanwezig te zijn. Plattelandsbewoners die bij een eventuele mestvergister in de buurt komt te wonen kunnen zich niet altijd makkelijk organiseren. Daarom inderdaad actief betrekken van alle belangen in dat gebied.