Schrif­te­lijke vragen inzake vestiging data­centers en groot beslag op schaarse groene stroom en ruimte

Indiendatum: 1 nov. 2021

Betreft: Statenvragen van de Partij voor de Dieren Statenfractie Groningen aan het college van GS ex artikel 67 RvO betreffende de vestiging van datacenters uit oogpunt van het grote beslag op schaarse groene stroom en ruimte.

Geacht College,

De provincie Groningen telt inmiddels zeven grote datacenters. Deze verbruiken per jaar in totaal ruim 584 mln. kWh aan stroom, waarvan een deel op basis van groencertificaten[1]. Om deze zeven datacenters van groene stroom te voorzien, zouden in onze provincie circa 90 windturbines van 3 MW/turbine op land nodig zijn (Bron: o.a. de NWEA).

Inmiddels staan er vergevorderde plannen op stapel voor de vestiging van nieuwe datacenters in onze provincie. Eerder dit jaar kwam het plan naar buiten voor de vestiging van een nieuw, groot datacenter (van circa 20 ha.) bij Appingedam. En onlangs maakte de gemeente Groningen plannen bekend voor de vestiging van een nieuw datacenter van eveneens 20 ha. op het industrieterrein Westpoort.

Door plaatsing van zonnepanelen op het dak kan een datacenter een heel klein deel van de benodigde groene stroom zelf opwekken. Maar voor het leeuwendeel zal een datacenter z’n stroom moeten afnemen van het hoogspanningsnet van TenneT. De initiatiefnemer voor het datacenter op Westpoort heeft de intentie om hiervoor groene stroom in te kopen uit een mix van 100% CO₂-neutrale (?) bronnen, waaronder windstroom vanaf de Noordzee.

Naar verwachting zal er nog decennialang een grote onbalans zijn tussen het (zeer) beperkte aanbod van, én de grote vraag naar, CO₂-loze groene (en betaalbare) energie. Zolang er geen overschot is aan écht groene energie zal het grote beslag dat datacenters leggen op de beschikbare groene (wind)stroom door verdringingseffecten direct ten koste gaan van de verduurzaming van het reguliere energieverbruik in onze provincie (ervan uitgaande dat er geen afwenteling mag plaatsvinden van milieugebruiksruimte naar elders of later).

In de Klimaatagenda provincie Groningen is vastgelegd om in 2030 een CO₂-reductie te realiseren van 49% t.o.v. 1990. Daarna zijn nog veel ingrijpender stappen nodig om uiteindelijk uit te komen op een CO₂-reductie van 100%. De nieuwvestiging van megagrote energieverbruikers in onze provincie maakt het halen van deze doelen nóg moeilijker en onwaarschijnlijker dan nu al het geval is.

Niet alleen groene energie maar ook ‘ruimte’ (aardoppervlak) in onze provincie is schaars. Deze schaarste zal alleen maar nijpender worden. Zo is er naast de gebruikelijke claims voor woningbouw, (energie)infrastructuur etc. veel extra ruimte nodig voor de extensivering van de landbouw, het broodnodige herstel van de biodiversiteit (o.a. door cultuurgrond letterlijk terug te geven aan de natuur) en klimaatadaptatie. Daarom is het urgent om een halt toe te roepen aan het aanleggen van nieuwe industrie- en bedrijventerreinen en aan een verdere ‘verdozing’ van het Groninger landschap.

Wij stellen u graag de volgende vragen:

1. Bent u met ons van mening dat het verkleinen van de onbalans tussen de (potentiële) vraag naar en het aanbod van groene energie allereerst een maximale inzet vereist op vraagbeperking (middels energiebesparing, consuminderen etc.) in combinatie met aanbodvergroting (zonder afwenteling op natuur & milieu en ook zonder afwenteling naar elders of later)? Zo nee, op grond van welke overwegingen deelt u onze visie niet?

2. Bent u met ons van mening dat de grote additionele vraag van de nieuwe datacenters naar bijv. groene windstroom vanaf de Noordzee door verdringingseffecten ten koste zal gaan van de feitelijke vergroening van het reguliere energieverbruik (zonder CO₂-uitstoot) in onze provincie? Zo nee, op grond van welke overwegingen deelt u onze visie niet?

3. Op basis van punt 1 en/of punt 2 is de logische conclusie, dat er in ieder geval geen grote energieverbruikers zoals datacenters meer bij moeten komen in onze provincie. Deelt u deze conclusie? Zo nee, op grond waarvan niet? Zo ja, welke stappen gaat u zetten om de vestiging van nieuwe datacenters zoveel mogelijk tegen te houden.

Verspilling en/of een inefficiënt gebruik van groene energie is niet duurzaam. De intentie is om de restwarmte van het nieuwe datacenter op Westpoort te gebruiken als een ‘100% duurzame’ energiebron voor het warmtenet van de gemeente Groningen.

4. Kunt u op basis van een transparante cijfermatige onderbouwing aangeven wat het energetische rendement is van het indirecte gebruik van windstroom van de Noordzee voor de verwarming van woningen, ofwel het quotiënt A/B in % Joule waarbij A staat voor ‘de beschikbare netto restwarmte voor de verwarming van woningen’ en B staat voor ‘de bruto input van windstroom van het datacenter + de bruto stroom die nodig is voor de productie en het transport van geschikte restwarmte’? Acht u dit (naar verwachting lage) rendement uit oogpunt van een duurzaam en dus efficiënt energieverbruik verantwoord ten opzichte van andere groene alternatieven om CO₂-reductie te realiseren met inbegrip van een forse energiebesparing en consuminderen? Zo ja, hoe verwacht u dan het uiteindelijk doel van 100% CO₂-reductie te realiseren?

5. Bent u met ons van mening dat er vanwege de toenemende schaarste aan ruimte in combinatie met de onvermijdelijke ruimteclaims maximaal moet worden ingezet op een zuinig gebruik van de ruimte op bestaande industrieterreinen in de provincie en er dus een halt moet worden toegeroepen aan zeer grote ruimtegebruikers zoals datacenters en tevens aan een verdere verdozing van het Groninger landschap? Zo ja, welke stappen gaat u hierin zetten? Zo nee, wat is dan uw visie op de toenemende druk op de ruimte en de noodzaak van een zuinig ruimtegebruik?

Met vriendelijke groet,

Ankie Voerman

Partij voor de Dieren

[1] https://ris2.ibabs.eu/Reports/ViewListEntry/ProvincieGroningen/9c3fd9ac-d24e-4581-b2aa-c33d13dc0a5c