Schrif­te­lijke vragen inzake ontheffing doden roeken op maisper­celen

Indiendatum: 24 mei 2024

Geachte voorzitter,

Op 22 mei is er een ontheffing verleend voor het opzettelijk doden of vangen van roeken (Corvus frugilegus)[1], [2] Deze ontheffing is verleend voor de gehele provincie Groningen, en geldt vanaf 22 mei 2024 tot en met 15 juli 2029. Onder de ontheffing mogen 500 roeken worden gedood, maximaal 4 per perceel en alleen op maisvelden tussen 15 april en 15 juli.

De fracties van GroenLinks en Partij voor de Dieren zijn ontsteld door deze ontheffing. Wij begrijpen niet waarom deze ingreep nodig is. Doden van roeken is niet alleen een wrede maatregel, maar biologen stellen ook dat het weinig tot geen effect gaat hebben.

Mais werd voorheen behandeld met Mesurol, een middel dat mais beschermt tegen vogelvraat. Dit middel is sinds inmiddels verboden omdat het een negatief effect heeft op het waterleven, bijen en andere insecten. Er lijkt een trend te zijn, gezien de schade aan kosten hoger oploopt sinds dat jaar, maar niet alle data zijn beschikbaar.

Wij stellen u graag de volgende vragen:

1. Uit de media vernemen wij dat Dhr. Emmens het tijd vindt om ‘het probleem te elimineren’. Graag vernemen wij van U wat de gedeputeerde hiermee bedoelt, en waarom hij veronderstelt dat met het doden van 500 roeken het probleem zal worden opgelost.

2. In het huidige Faunabeheerplan[3] is de roek niet opgenomen als een te beheren soort. Waarom bent u van mening dat dit wel nodig is, graag een onderbouwd antwoord.

3. Graag ontvangen wij een cijfermatig overzicht van de (getaxeerde en toegekende) schadebedragen op maispercelen door roeken vanaf 2015 tot heden, alsook het in Groningen aangeplante areaal mais. Daarnaast gegevens over de trendtellingen aantal en verspreiding van roeken. Ook graag informatie over in hoeverre schade aan maispercelen toe te schrijven is aan roeken, en niet aan bijvoorbeeld kraaien?

4. De provincie stelt dat de schade in Groningen in 2023 is opgelopen tot €400.000. Waar kunnen wij dit cijfer vinden? Is in andere provincies eenzelfde omhooggaande trend te zien? Is er contact geweest met andere provincies over alternatieven voor het doden van roeken en/of over de effecten van het doden van roeken, en kunt u ons hierover informeren?

5. Sinds 2020 is er sprake van een significante afname van broedparen[4]. Bent u het met ons eens dat er eerst een ecologisch onderzoek plaats zal moeten vinden (o.a. naar de mate van instandhouding) voordat een ontheffing kan worden verleend? Waarom is dit niet gebeurd?

6. Het doden zal plaatsvinden in het broedseizoen. De ontheffing is voor de gehele provincie Groningen verleend en er zijn geen locatie- of afstandsbeperkingen opgenomen, behalve dat het om percelen gaat waar mais wordt verbouwd. Betekent dit dat er ook in de nabijheid van een broedkolonie mag worden geschoten? Bent u zich er van bewust dat ook roeken die jongen hebben gedood kunnen worden, en daar het aantal roeken dat zal sterven hoger is doordat de jongen op het nest zullen verhongeren door voedselgebrek, en wat vindt u daarvan?

7. Bent u bekend met de successvolle ontwikkelingen op het gebied van biostimulanten en mogelijke aanpassingen in de zaaiwijze, die zorgen voor een afname in schade door vogels in de eerste, meest kwetsbare groeifase van de mais[5]? Zo ja, waarom kiest u dan toch voor het doden van dieren?

8. Bent u bekend met de methode van het inzaaien van bijvoorbeeld erwten, waarvan de kiemplanten zorgen voor bodemverbetering en het aantrekken van insecten, zodat roeken en andere vogels de jonge mais met rust laten? Wat vindt u van dergelijke ontwikkelingen, die dieronvriendelijke maatregelen overbodig maken en bovendien de bodem verbeteren en biodiversiteit versterken? Bent u, in zijn algemeenheid, bereid om deze en soortgelijke strategieën te stimuleren zodat er voor zowel boeren als natuur winst wordt behaald?

“Hoewel de bevoegdheid om goedkeuring te verlenen aan een faunabeheerplan formeel bij GS ligt, is het in de provincie Groningen gebruikelijk voorafgaand daaraan ook PS te raadplegen. Dit naar aanleiding van de aangenomen PS-motie M231 van 14 december 2016 ‘raadpleging staten voor het vaststellen van FBP. Procedureel is het echter niet mogelijk gebleken om de raadpleging van PS af te ronden voor het nieuwe schadeseizoen in 2024.” Terecht dat dit stuk in de ontheffing staat, toch vinden Partij voor de Dieren en GroenLinks het vreemd dat wij deze ontheffing moesten vernemen vanuit de pers! Het gelegenheidsargument ‘geen tijd voor raadpleging’ is zeer bijzonder.

9. Wanneer is het proces om te komen tot een ontheffing gestart? Waarom is toen niet direct post naar PS gegaan hierover? Elk jaar is er een nieuw ‘schadeseizoen’, is het college het dan met ons eens dat binnen de cyclus hier rekening mee gehouden kan worden, zodat de Staten op tijd geraadpleegd kunnen worden? Kunt u toezeggen dat vanaf nu bij elke nieuwe ontheffing de Staten tijdig worden ingezet?

10. Is het correct dat de ontheffing van kracht blijft ook als er bezwaar gaat worden aangetekend? In de provincie Drenthe werd in 2023 ook een ontheffing verleend en na bezwaar weer ingetrokken. Bent u bereid om bij ingekomen bezwaar de ontheffing op te schorten tot de uitkomsten van een eventuele juridische procedure bekend zijn? Zo nee, waarom niet?

Wij zien uw antwoorden graag tegemoet,

met vriendelijke groet,

Nadja Siersema - Orsel (GroenLinks)

Stijn ten Hoeve (Partij voor de Dieren)

[1] https://dvhn.nl/groningen/Provincie-Groningen-komt-maisboer-tegemoet-vraatzuchtige-roeken-mogen-afgeschoten-in-zaaiseizoen-29052464.html

[2] https://www.rtvnoord.nl/natuur/1166674/boeren-mogen-roeken-schieten-om-mais-te-beschermen-dit-is-niet-effectief

[3] https://groningen.faunabeheereenheid.com/wp-content/uploads/sites/2/2019/12/FBP-Groningen-2019-2024.pdf

[4] https://stats.sovon.nl/stats/soort/15630

[5] Zie o.a.: https://www.nieuweoogst.nl/nieuws/2022/01/18/zaadbedrijven-zoeken-naar-biologische-vogelwering en https://www.melkvee.nl/artikel/442770-4-tips-om-vogelschade-bij-mais-te-voorkomen/

Foto: Bas Kers