Schrif­te­lijke vragen inzake gevolgen gaswinning Waddenzee

Indiendatum: 12 dec. 2023

Geachte voorzitter,

De samenstelling van het slib, ter plaatse van wadplaten die door gaswinning zijn gedaald, blijkt de afgelopen jaren fijner geworden te zijn. Dat blijkt uit een publicatie die is verschenen in het Journal of Applied Ecology van NIOZ-onderzoeker Allert Bijleveld^[1]. Het fijner worden van het slib heeft invloed op de ecologie, bijvoorbeeld op bodemdieren die er leven.

Uit het onderzoek blijkt dat de gemiddelde korrelgrootte van zand in het Wad in het gaswingebied in twaalf jaar tijd ruim tien procent kleiner is geworden. Ook de samenstelling van het bodemleven is in die periode veranderd ten opzichte van vergelijkbare gebieden die niet onder invloed stonden van gaswinning.

Bij de vergunning voor mijnbouwactiviteiten onder het Werelderfgoed Waddenzee is afgesproken dat gas en ook zout ‘met de hand aan de kraan’ worden gewonnen. Wanneer de gaswinning effecten heeft op de natuurwaarden, moet de winning volgens de vergunning worden afgeremd. Omdat natuurwaarden lastig te meten zijn, wordt er vooral gelet op bodemdaling. Uit dit onderzoek blijkt nu dat alleen bodemdaling geen goed signaal is voor die waakzame hand aan de kraan. De onderzoeker stelt dat strikt genomen er de afgelopen decennia geen bodemdaling is geweest, omdat het dalende gebied weer is opgevuld. Maar de kwaliteit van de bodem veranderde wel en daarmee ook de samenstelling van het bodemleven.

Naar aanleiding van de resultaten van het onderzoek stellen de fracties van GroenLinks, Partij van de Arbeid, Democraten 66, Socialistische Partij, ChristenUnie, Partij voor de Dieren en Volt de volgende vragen:

1. Is GS op de hoogte van de resultaten van het onderzoek van het NIOZ (Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee)?

2. Uit het onderzoek blijkt dat de gevolgen voor het bodemleven ter plaatse van de onderzochte locaties pas na een lange periode van onderzoek goed aan zijn te tonen. Het proces van verandering van de samenstelling van het slib gaat immers langzaam. Bij de vergunningverlening is het zogenaamde hand-aan-de-kraanprincipe gehanteerd. Zodra er een effect op de natuurwaarden wordt vastgesteld moeten aanvullende maatregelen worden genomen of de winning worden stilgelegd. Hoe kijkt GS naar dit onderzoek en de conclusie dat het hand-aan-de-kraanprincipe ongeschikt is om de langzaam optredende effecten van mijnbouwactiviteiten in de Waddenzee te kunnen beperken en/of te stoppen?

3. Is GS bereid bij de Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat de geconstateerde verandering in het bodemleven als gevolg van de gas- en zoutwinning onder de aandacht te brengen en aan te geven dat dit in strijd is met de verleende vergunning? Daarbij tevens te vragen welke maatregelen de Staatsecretaris wil nemen om deze ongewenste effecten zo snel mogelijk te beperken en/of te stoppen.

4. Is GS bereid de Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat er op te wijzen dat bij vergunningenprocedures voor gas- en zoutwinningen de gevolgen van de veranderingen van het samenstelling van het slib en de gevolgen daarvan op het bodemleven zorgvuldig in beeld moeten worden gebracht en daarbij aan te geven dat het hand-aan-de-kraanprincipe een oneigenlijk instrument is?

5. Is GS bereid de wens van Groningen in de lijn van motie M-312 ‘Oproep externe bedreigingen voor Waddenzee verminderen’ nog een keer onder de aandacht te brengen bij de Tweede Kamer voor het debat op 18 januari 2024 en er bij de Minister op aan te dringen vanwege deze ontwikkeling geen vergunning af te geven voor Ternaard?

6. Is GS bereid om de nog niet verstuurde brief, zoals benoemd op de toezeggingenlijst van de Statencommissie van 6 december (punt 10; brief Ministerie gasboring Waddenzee), aan te vullen met de informatie vanuit het onderzoek over het fijnere slib in combinatie met de gasboringen?

Uw antwoorden zien wij met belangstelling tegemoet.

Met vriendelijke groet,

Nadja Siersema - Orsel, GroenLinks

Sandra da Silva Pinto, PvdA

Agnes Bakker, SP

Paula Benjamins – van Oudheusden, D66

Dick Hoogers, ChristenUnie

Meint Kolthof, PvdD

Laura Reinink, Volt

[1] Nature Today | Wad verandert in gaswingebied