Schrif­te­lijke vragen inzake de injectie en opslag van zeer zorg­wek­kende stoffen in de onder­grond bij Borgsweer

Indiendatum: 24 apr. 2023

Geacht College,

In de Volkskrant van 13 april 2023 stond een column van Ana van Es met als titel: ‘Eén van de dystopische bevindingen van de politie: niemand weet wat in Borgsweer in de diepte verdwijnt’. Het artikel gaat over de geheimzinnige injectie en opslag van gevaarlijke (vloeibare) afvalstoffen door de NAM bij Borgsweer. Het gaat om ‘bodemvreemde chemicaliën en andere ‘zeer zorgwekkende stoffen’, waaronder mogelijk o.a. kwikhoudend slib’.

De afvalwaterinjectieput van de NAM bij Borgsweer, de grootste van Nederland, kent een lange voorgeschiedenis. Een korte opsomming. In de jaren 2005-2006 verleent de provincie Groningen voor onbepaalde tijd vergunningen (op basis van de Wet milieubeheer en de Wet bodembescherming) aan de NAM voor de injectie en opslag in de diepe ondergrond van zwaar verontreinigd afvalwater in een gasveld bij Borgsweer.
In november 2012 verleent de minister van EZ een revisievergunning aan de NAM die
voorziet in een verhoging van de maximale injectiecapaciteit. GS van Groningen geven
hiervoor een verklaring van geen bedenkingen (vvgb) af.
Onder de omwonenden heerst er al jarenlang onrust over de afvalwaterinjectieput, zowel
vanwege de milieurisico’s als het voorkomen van aardbevingen in de omgeving van
Borgsweer. Mede naar aanleiding hiervan dient de Partij voor de Dieren in 2015 diverse moties in waarin Provinciale Staten worden opgeroepen een einde te maken aan deze afvalwaterinjectieput en om zorg te dragen voor een zorgvuldige monitoring van de risico’s voor de omgeving (zowel voor milieuverontreiniging als voor aardbevingen). Ook wordt gevraagd om openbaarmaking van alle onderzoeken en andere (meet)gegevens over de injectieput zodat omwonenden volledig op de hoogte zijn van wat hier gaande is en wat de gevolgen hiervan kunnen zijn. Aan de moties werd geen gehoor gegeven.
In oktober 2022 wordt bekend dat het Openbaar Ministerie de NAM gaat vervolgen voor het
injecteren van vervuild afvalwater in dit gasveld. De NAM wordt ervan verdacht de laatste
twaalf jaar stoffen aan het afvalwater te hebben toegevoegd zonder een geldige
lozingsvergunning. Om welke stoffen het precies gaat kan het OM nog niet zeggen. Eén van
die stoffen is mogelijk kwik, afkomstig uit afvalwater van aardgasraffinage in de Noordzee.
Volgens het OM is er sprake van een milieudelict, omdat mogelijk gevaarlijke stoffen zonder
toestemming in de bodem terechtkomen. Het OM zegt vooralsnog geen aanwijzingen te
hebben dat het injecteren van afvalwater gevaar oplevert voor mens en milieu en/of dat deze
manier van lozen het risico op aardbevingen vergroot.

De zaak kwam aan het licht na een uitgebreid onderzoek door de politie, de Inspectie
Leefomgeving en Transport (ILT) en het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM). Het OM wil de
zaak in 2023 voor de rechter brengen. In een reactie hierop zegt de NAM het instellen van een strafrechtelijk onderzoek te betreuren en pas later inhoudelijk te kunnen reageren op het besluit van het OM.

Wij stellen u graag de volgende vragen:

1. Bent u met ons van mening, dat het bericht in Volkskrant verder afbreuk doet aan het
   vertrouwen van de Groninger bevolking, dat de provincie Groningen er m.b.t. de
   activiteiten van de NAM alles aan doet om de veiligheid van mens en milieu optimaal te
   beschermen? Zo neen, op grond waarvan niet? Zo ja, zie vraag 2.
2. Wat heeft u de laatste jaren gedaan en/of wat gaat u de komende tijd doen om ervoor te
   zorgen, dat er volstrekte openheid komt over wat de NAM in Borgsweer aan het doen is
   en welke potentiële risico’s dit met zich meebrengt voor mens en/of milieu?
3. Welke acties heeft u de afgelopen jaren ondernomen om ervoor te zorgen, dat dit
   onderwerp serieuze aandacht krijgt in het overleg met het Rijk over de (compensatie voor
   de) gaswinning in Groningen en alles wat hiermee samenhangt?
4. Welke formele rol speelt de provincie (gedurende de laatste jaren) bij
   vergunningverlening, toezicht en handhaving m.b.t. de afvalwaterinjectieput van de
   NAM?
5. Wanneer was GS op de hoogte of wanneer werd GS op de hoogte gesteld van de
   beschreven praktijken in Borgsweer en waarom is er toen niet ingegrepen?
6. Heeft de provincie in 2012 zelf nog aanvullend onderzoek gedaan, c.q. op basis waarvan
   meende GS akkoord te kunnen gaan met de revisievergunning?
7. Wat is de reden dat dit onderwerp geen enkele aandacht heeft gekregen in bijv. de
   Strategische Milieu Agenda van de provincie?
8. Wat is er nodig om de risico’s van de afvalwaterinjectie en -opslag voor mens en/of
   milieu, óók op lange termijn, volledig te minimaliseren? Welke acties gaat u hiervoor
   ondernemen?

Met vriendelijke groet,

Stijn ten Hoeve
Partij voor de Dieren