Opinie: Een brand­schone en zorgeloze mobi­liteit in de provincie Groningen: gelooft u het?

De provincie Groningen heeft vlotte tekstschrijvers in dienst. Dat blijkt maar weer eens bij het Programma Mobiliteit. Gedeputeerde Staten willen met dit nieuwe programma ‘een zorgeloze mobiliteit organiseren en daarmee een bijdrage leveren aan acht maatschappelijke opgaven’. Deze opgaven bestrijken zowat alles wat er maar te wensen valt (althans voor mensen die liever niks willen inleveren voor een beter milieu). Eén van de opgaven is, dat al het verkeer in onze provincie in 2035 brandschoon moet zijn. Ofwel in hedendaags politiek jargon: zero emissie.

Een prachtig streven! Maar de grote vraag is natuurlijk: hoe denkt de provincie dit voor elkaar te krijgen? Helaas valt hierover niks te lezen in het Programma Mobiliteit. De provincie wekt de indruk dat het allemaal vanzelf wel zal goedkomen: voor iedereen ligt er – zonder dat iemand hiervoor iets zal hoeven te doen of te laten – een zorgeloze mobiliteit in het verschiet.

Gelooft u het? Als iets te mooi lijkt om waar te zijn, dan is dat vaak ook zo. We nemen een paar feiten onder de loep.

Een elektrische auto kan niet zonder een accu. De ongemakkelijke waarheid is echter, dat de productie van accu’s een zeer grote voetafdruk achterlaat. De winning en verwerking van deels zeldzame metalen en mineralen gaat gepaard met een immens verbruik van fossiele energie en water, zware milieuverontreiniging (o.a. door giftige bergen mijnafval), verwoesting van complete landschappen en vaak ook nog met slechte arbeidsomstandigheden. Een schrijnend voorbeeld is de mijnbouw van kobalt in Congo, waar zware mensenrechtenschendingen waaronder kinderarbeid schering en inslag zijn. In dit licht is het heel wrang om als provincie de loftrompet te blazen over een zorgeloze mobiliteit. Ook de provinciale overheid moet zich uitspreken over deze misstanden en zich inzetten voor het gebruik van gerecyclede accu’s. In Europa zorgeloos ‘duurzaam’ leven terwijl de ellende naar elders wordt afgewenteld, is onacceptabel.

Een andere ongemakkelijke waarheid is dat groene energie niet voor het opscheppen ligt. Waterstof wordt vaak als een ideaal alternatief aangeprezen voor fossiele brandstoffen. Maar zo makkelijk gaat dat niet. Om waterstof te maken is heel veel groene stroom nodig, temeer omdat bij het omzetten van elektriciteit in waterstof minimaal zo’n 25 tot 30 procent van de elektrische energie verloren gaat. Uit niets blijkt, dat de provincie ook maar enig idee heeft waar alle groene wind- en zonnestroom vandaan moet komen om het complete verbruik van fossiele brandstoffen in Groningen tijdig af te bouwen. Moet de schaarse energie dan worden gebruikt om ons overdadige autogebruik in stand te houden, of zijn er nuttigere toepassingen? Om te beginnen zou het stimuleren van deelauto’s veel meer prioriteit moeten krijgen.

Het is een grote illusie en puur wensdenken dat de techniek wel zal zorgen voor een brandschone en zorgeloze mobiliteit in 2035. Nee, we zullen de realiteit onder ogen moeten zien en bereid moeten zijn om onze voetafdruk daadwerkelijk te verminderen.

De meest duurzame maatregel is het ontmoedigen en beperken van de automobiliteit. Dit helpt met 100% zekerheid om alle negatieve (directe en indirecte) effecten van het autoverkeer te voorkomen of te beperken. Een ambitieus en samenhangend maatregelenpakket om het autogebruik te verminderen, zou dan ook de hoogste prioriteit moeten krijgen in het nieuwe provinciale programma.

Om te beginnen zou de provincie er alles aan moeten doen om het OV aantrekkelijker en goedkoper te maken dan het autogebruik. Nu gebeurt echter het omgekeerde: de provinciale belasting op het gebruik van een auto stijgt in 2023 met 1,3%, terwijl de tarieven in het OV met maar liefst 7,24% omhoog gaan. Ook worden er nog steeds buslijnen geschrapt. Op weg naar zero-emissie is het eerlijker en logischer om de auto extra te belasten en fors te investeren in beter OV!

Misschien kunnen de gedreven en vlotte tekstschrijvers bij de provincie het beperken van het autogebruik eens met net zoveel elan proberen te verkopen als het sprookje van een brandschone en zorgeloze mobiliteit.

Ankie Voerman

Fractievoorzitter PvdD in Provinciale Staten van Groningen