Opinie: De mens aan de top van de piramide?

De mens aan de top van de piramide?

Hoe zit het nu eigenlijk met soorten in het dierenrijk? Is de mens één van hen of is zij een aparte soort die alle macht heeft gekregen of naar zich toe heeft getrokken? Zijn we apart ‘geschapen’ of komen we toch van de apen? En als we apart geschapen zijn, heeft die schepper ons dan geschapen met een geweer in de hand en met de opdracht om alles maar kapot te maken? Niet alleen oorlog te voeren tegen onze eigen soort, maar ook tegen het dierenrijk en de rest van de natuur? Heeft hij of zij dan gezegd: kijk om je heen en vernietig het… de hele planeet… wie het meeste kapot maakt heeft gewonnen? Of is die schepper dan tenminste een god(in) die liefdevol van heel de schepping houdt en met afschuw kijkt naar het zooitje wat de mens ervan gemaakt heeft?

Zijn we dieren die zich dan wel naar boven hebben geëvolueerd, maar in het proces vergeten zijn hoe op een gezonde wijze onderdeel te blijven uitmaken van de natuur en daar met respect mee om te gaan? Zijn we misschien een dodelijk virus geworden voor de natuur? In dat geval resteert de vraag of we slim genoeg zijn om dat gedrag te keren.

Praktijkvoorbeeld uit Groningen: reeënjacht

Binnenkort wil de provincie opnieuw toestemming geven om jaarlijks bijna duizend reeën te doden. Uiteraard hoort daar een reden bij. Afschieten is volgens het College nodig voor de verkeersveiligheid. Reeën steken soms de weg over, niet alleen gevaarlijk voor het dier zelf, maar ook voor de mens in zijn heilige koe. Rijst de vraag of men het leven van een dier mag nemen om onvoorzichtig menselijk gedrag te verdedigen. En de vraag of de wegen in onze provincie niet overal het leefgebied van de ree (en andere dieren) doorkruisen, in plaats van dat reeën zomaar op ‘onze’ wegen lopen. Kan die heilige koe, en de roekeloze snelheid die gepaard gaat met de voortdurende haast, wat minder als recht worden beschouwd? Kan men denken vanuit samen-leven in plaats van overheersen?

Plan zonder onderbouwing

Dieren doodschieten wordt uitgevoerd op basis van een faunabeheerplan. Zo’n plan wordt opgesteld door de Faunabeheereenheid, een organisatie waarin mensen die graag jagen of zich de natuur op ander wijze graag toe-eigenen, zijn oververtegenwoordigd. De reeënjacht wordt dit jaar anders aangepakt: in zones van 1,5 kilometer langs wegen worden de dieren intensief bejaagd, waarbij juist ook jonge dieren en geiten, drachtig of niet, worden opgezocht. De provincie wil hiermee ‘uitproberen’ wat er dan gebeurt, en noemt dit ‘onderzoek’. De uitvoerders van het onderzoek zijn de Groninger jagers. Als het werkt wordt dit het nieuwe normaal.

Maar er is iets vreemds aan de hand. De jagers schrijven in het plan dat een relatie tussen afschot en het verminderen van het aantal dieren niet bestaat. Daarnaast stellen ze dat doden van reeën geen aantoonbaar effect heeft op het aantal aanrijdingen. Toch kiezen zowel provincie als jagersgroepen voor het massaal afschieten en grondig verstoren van de reeënbevolking van Groningen. Is dit gemotiveerd vanuit het veiligstellen van een bloeddorstige hobby? Of vanuit een overheid die graag wil laten zien ‘dat ze iets doet’? Dit lijkt op prijsschieten zonder enige onderbouwing. Ondanks dit opgetuigde circus zullen reeën blijven migreren…, nieuwe dieren zullen de plaats van dode dieren innemen..., en populaties zullen nooit groter groeien dan de draagkracht van hun leefgebied, precies zoals de natuur dat al eeuwen lang regelt. Jagers kunnen fijn blijven schieten, waarmee ze de dieren juist de wegen over jagen, met misschien nog wel meer reeën voor de wielen van auto’s.

Zijn mensen verschillend geëvolueerd?

Terwijl de ene mens met afschuw kijkt naar de gruwelijkheden die we elkaar en andere dieren aandoen, lijkt de ander te zijn geboren met het geweer in de hand. De één met een invoelend hart, de ander harteloos. Terwijl de ene graag een stapje terugdoet omwille van het welzijn van dieren, trapt de ander nog eens flink op het gaspedaal. Sommige mensen zijn in staat om respectvol hun plaats zoeken in de natuur, anderen kiezen voor macht en overheersing, en de wellust van doden.

De mens is met enige zelfreflectie en inspanning prima in staat om andere, betere keuzes te maken. Helaas zijn er ook mensen, en overheden, die keihard nee zeggen en geen veranderingsbereidheid tonen. Hoe lang accepteren we dit zelfvernietigende, calvinistische gedachtengoed nog van onszelf, én onze overheid?

Ankie Voerman