Vragen betref­fende otter verkeers­slacht­offer Groninger wegen

Geachte mevrouw De Wrede,

Hierbij ontvangt u de beantwoording op de door u gestelde vragen over de bescherming van otters.

Vraag 1a.. Staat u nog steeds achter uw standpunt uit de beleidsnotitie, voor behoud van de otters in de provincie?
Antwoord: Ja.

Vraag 1b.
Zo ja, bent u bereid op alle door Alterra genoemde (potentiële) knelpunten in onze provincie maatregelen te nemen, om verkeerslachtoffers onder otters te voorkomen of zoveel mogelijk te beperken?

Zo ja, op welke wijze en welke termijn kunnen wij maatregelen van u verwachten? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: Alterra noemt in haar rapport vier knelpunten in Groningen. Dat zijn:

de A7 ter hoogte van Lettelbert;
de A28 ter hoogte van de Drentsche Aa;
de A7, de provinciale weg N860 en het spoor bij Meerstad;
de provinciale N388 en sluis bij Zoutkamp.

Wij zetten ons er voor in, om de genoemde knelpunten in provinciale infrastructuur op te heffen door de aanleg van onder meer faunapassages en rasters. De betreffende projecten (bij Zoutkamp en Meerstad) zijn in voorbereiding en worden in 2015 respectievelijk 2016 uitgevoerd.
Wij zijn niet in staat om de andere genoemde knelpunten die in rijksinfrastructuur liggen, op te lossen. De kosten van de benodigde maatregelen daar lopen in de miljoenen en het budget daarvoor, is in 2010 plotseling vervallen. Het Rijk en de provincies hadden namelijk in 2007, in het kader van het Investeringsbudget Landelijk Gebied, afgesproken dat het Rijk geld beschikbaar zou stellen aan de provincies voor de aanleg van faunapassages in een aantal grote knelpunten gevormd door rijksinfrastructuur in robuuste verbindingen. De hiervoor genoemde rijksknelpunten voor otters liggen allemaal in deze verbindingen.

In 2010 kondigde de toenmalige staatssecretaris Bleker echter aan de robuuste verbindingen te willen schrappen en vanaf dat moment vervielen ook de middelen voor het opheffen van de infrastructurele knelpunten daarin. Door het wegvallen van dit budget zou de aanleg van faunavoorzieningen in de vier rijksknelpunten door de provincie Groningen, onherroepelijk ten koste gaan van de realisering van de rest van het Groninger deel van het Natuurnetwerk Nederland.

Wij hebben het Rijk hier meerdere malen op gewezen, in IPO-verband, omdat dit probleem zich ook in andere provincies voordoet. Verder maken ook de gerechtelijke uitspraak over otters en de inwerkingtreding volgend jaar van de nieuwe wet Natuur, nieuw overleg tussen Rijk en provincies over dit onderwerp noodzakelijk. Dat overleg is al gaande en gaat onder meer over de verantwoordelijkheden van Rijk en provincies voor de actieve bescherming van soorten die door EU-richtlijnen beschermd worden. De otter is zo'n soort.
Wij verwachten dat dit overleg ons in 2015 duidelijkheid oplevert over de vraag hoe de otterknelpunten in de rijksinfrastructuur kunnen worden opgelost.

Vraag 2. Bent u bereid om op de A28 speciale maatregelen te treffen, zodat overstekende dieren de zogenoemde "muur des doods" kunnen omzeilen en veilig over kunnen steken? Zo ja, op welke wijze en termijn kunnen wij deze maatregelen van u verwachten?

Antwoord: Zie het antwoord op vraag 1b. Er zijn wel in 2013, op initiatief van de provincie Groningen, door Rijkswaterstaat, Stichting het Groninger Landschap en een groot aantal andere partijen, voorlopige maatregelen getroffen op de plek waar de A28 en de Drentscha Aa elkaar kruisen. Totdat er daar een definitieve faunapassage kan worden gerealiseerd, moeten de aangelegde loopstroken in bestaande onderdoorgangen en rasters langs de weg, voorkomen dat er otters, bevers en andere diersoorten worden doodgereden.

Vraag 3. Bent u met ons van mening dat palingfuiken en muskusrattenvallen een gevaar vormen voor de otterpopulatie? Zo ja, welke mogelijkheden ziet u om hiertegen maatregelen te (laten) nemen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: Palingfuiken en muskusrattenvallen kunnen in principe een gevaar vormen voor de otterpopulatie. De ottersterfte door verdrinking in "fuiken" is echter gering (4-5% van totale sterfte) ten opzichte van de sterfte in het verkeer (76% van totale sterfte).
De muskusrattenvallen in Groningen zijn veilig voor otters. De waterschappen Noorderzijlvest en Hunze en Aa's, gebruiken beide alleen ottervriendelijke vangstmiddelen voor muskusratten.
Wij sluiten huurovereenkomsten voor een aantal jaren af voor de visserij in de provinciale wateren. Alleen beroepsvissers gebruiken fuiken. De beroepsvisserij in het Zuidlaardermeer verloopt al ottervriendelijk door de toepassing van otterstopgrids in de fuiken. Voor de overige wateren zullen wij, in de nieuwe provinciale huurovereenkomsten met beroepsvissers, de bepaling opnemen dat er otterstopgrids moeten worden gebruikt.

Vraag 4. Kunt u aangeven wat de stand van zaken is met betrekking tot het overleg met het Ministerie van Economische Zaken over onder andere otterstopgrids voor fuiken in het Lauwersmeergebied?

Antwoord: Wij hebben het Ministerie van Economische Zaken hierop gewezen. Overleg hierover is nog gaande. Momenteel kan hierover niet meer vermeld worden.

Vraag 5. Een gezonde visstand is voor de otter erg belangrijk om zich te kunnen handhaven. U geeft in uw beantwoording aan dat twee van de drie beroepsvissers het visplan voor het Lauwersmeer hebben ondertekend. Kunt u aangeven op welke manier u zich inspant om de derde beroepsvisser ook het visplan te laten ondertekenen?

Antwoord: Ook hier hebben wij het Ministerie van Economische Zaken en Staatbosbeheer op gewezen. Van belang hierbij is dat als het Natura 2000-beheerplan is vastgesteld, naleving van het visplan voor het Lauwersmeer verplicht is. Staatsbosbeheer hebben wij gevraagd om te overleggen met de betreffende beroepsvisser of hij het visplan vrijwillig wil ondertekenen.

Vraag 6. Tevens meldde u: "In het concept Natura 2000-beheerplan, waarmee wij onder voorwaarden hebben ingestemd, is opgenomen dat de beroepsvisserij mogelijk negatieve effecten heeft op vogelsoorten en andere beschermde diersoorten door verstoring, verdrinking en voedselconcurrentie." Dit zou volgens u leiden tot monitoring. Vindt deze monitoring op dit moment plaats? Zo nee, bent u bereid erop toe te zien dat deze monitoring plaats zal vinden, dan wel deze monitoring zelf te organiseren? Zo ja, op welke wijze en termijn? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: Er vindt trendmonitoring plaats voor de Natura 2000-doelsoorten via de Subsidie Natuur en Landschapsbeheer en het Netwerk Ecologische Monitoring. Tevens wordt de visstand in het Lauwersmeer eens per drie jaar gemonitord door het Waterschap Noorderzijlvest vanuit de Kaderrichtlijn Water.

Als deze monitoring aanleiding geeft tot nader onderzoek zal dit vanuit het overleg over het Natura 2000-gebied worden opgezet.
De otter is geen Natura 2000 doelsoort in het Lauwersmeergebied maar wordt wel goed gevolgd door een otterwerkgroep. Staatsbosbeheer geeft die informatie aan ons door.

Wij vertrouwen erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd.

Hoogachtend,

Gedeputeerde Staten van Groningen.