Schrif­te­lijke vragen betref­fende sanering vervuilde terreinen

Indiendatum: jan. 2018
Antwoorddatum: 7 mrt. 2018

1. Bent u het met ons eens dat simpelweg af dekken van vervuiling geen sanering zou mogen heten, omdat de grond niet schoon wordt? Zo nee, waarom niet?

Nee, conform de Circulaire Bodemsanering (Staatscourant 2013 nr. 166675, 27 juni 2013) is het isoleren van de verontreinigingssituatie door middel van het aanbrengen van een leeflaag of andere duurzame afdeklaag een mogelijke saneringsmaatregel bij immobiele verontreinigingen. Voor de bodemfuncties 'wonen met tuin', 'plaatsen waar kinderen spelen', 'groen met natuurwaarden', en 'ander groen' geldt als standaardaanpak het aanbrengen van een leeflaag. Onder de leeflaag wordt als regel een signaallaag aangebracht, die tot doel heeft te waarschuwen voor verontreiniging die zich onder die signaallaag bevindt.

2. Bent u het met ons eens dat bij ernstige chemische vervuiling er altijd gekozen zou moeten worden voor afgraving en reiniging van de grond? Graag een gemotiveerd antwoord.

Het antwoord wordt bepaald door de datum 1-1-1987, het moment van de inwerkingtreding van de Wet Bodembescherming (Wbb).

De aanpak van chemische verontreiniging als gevolg van menselijk handelen ontstaan voor 1-1-1987 heeft als uitgangspunt dat een sanering functiegericht en sober en doelmatig wordt uitgevoerd. Afgraven, verwijderen en reinigingen zijn conform de Circulaire Bodemsanering net als het toepassen van technieken die biologische afbraak/omzetting of chemische omzetting tot niet schadelijke eindproducten tot gevolg hebben of het isoleren van de verontreinigingssituatie door middel van het aanbrengen van een leeflaag of andere duurzame afdeklaag, volwaardige saneringsmaatregelen. Na sanering zijn de terreinen geschikt voor het beoogde gebruik. Door sobere en doelmatige saneringsmaatregelen wordt er niet bespaard op de veiligheid van mens, dier en milieu, maar wordt er ook niet onnodig geld uitgegeven.

Bodemverontreiniging ontstaan na 1-1-1987 moet zo snel mogelijk conform art. 13 (zorgplicht) Wbb worden verwijderd.

Kunt u bevestigen dat afdekken van ernstig vervuilde grond altijd een risico van lekkage met zich mee brengt, zoals de situatie in Woltersum aantoont? Zo nee, waarom niet? Denkt u dat een dergelijke lekkage met afdekking van het NoordNed terrein voorkomen kan worden? Zo Ja, waarop baseert u dat?

De bodemsanering op het NoordNed terrein bestaat enerzijds uit het verwijderen van de mobiele verontreinigingen door het afgraven van verontreinigde grond en anderzijds door het afdekken van de immobiele verontreinigingen (zijnde Polycylische aromatische koolwaterstoffen (Pak) en zware metalen). De Immobiele verontreinigingen, die niet ontgraven maar afgedekt worden, hebben in de afgelopen honderd jaar niet geleid tot een substantiële verontreiniging van het grondwater. Er bestaat daarom geen aannemelijk risico op verspreiding ('lekkage') van deze immobiele verontreinigingen via het grondwater. De verontreiniging op het Noordned terrein is overigens totaal niet vergelijkbaar met het chemisch afval ter plaatse van de voormalige stortplaats In Woltersum omdat er op het Noordned terrein geen sprake is van chemisch afval.

4. Klopt de stelling dat na de geplande sanering van het voormalig NoordNed terrein er geen sprake meer is van gevaar voor de volksgezondheid? Zo Ja, zou het terrein dan in principe geschikt zijn voor een woonfunctie? Zo nee, waarom niet?

Na de sanering van het voormalige NoordNed terrein is er geen sprake van gevaar voor de volksgezondheid. Wel gelden er gebruiksbeperkingen. In principe is het terrein niet geschikt voor een woonfunctie want dan zou een leeflaag met de kwaliteit 'wonen' moeten worden toegepast. Dit met de gebruiksbeperking dat de aangebrachte leeflaag blijft gehandhaafd en er geen graafwerkzaamheden beneden de aangebrachte signaallaag worden uitgevoerd.

5. Indien het Noord-Ned terrein niet geschikt is voor een woonfunctie, kunt u dan bevestigen dat er een bepaald risico aanwezig blijft? Waarom kan er dan wel een park ontwikkeld worden waar o.a. kinderen spelen?

De gemeente Oldambt heeft aanvullend een risicobeoordeling laten uitvoeren door Arcadis. Uit de resultaten van de berekeningen blijkt dat er voor het toekomstige gebruik van het terrein (park met theater, waarbij de tribune uit een grondwal bestaat), waarbij grond wordt gebruikt die voldoet aan de klasse industrie, geen (onaanvaardbare) humane risico's zijn te verwachten. Ook niet voor spelende kinderen.

Op het terrein blijven gebruiksbeperkingen gelden, niet dieper graven dan een bepaalde diepte (in dit geval 1 meter). Wordt hieraan voldaan dan is de kans dat gebruikers van het park in contact komen met de verontreiniging, bij normaal gebruik, niet aanwezig.

6. De lekkage van de voormalige vuilstort in Woltersum levert volgens de provincie geen direct gevaar op voor de mens. In andere media-uitingen lezen we dat niet duidelijk is wat er precies in het grondwater lekt en dat dit eerst onderzocht moet worden. Kunt u deze tegenstrijdige berichtgeving toelichten? Waarop is de stelligheid gebaseerd dat er geen risico's zijn?

De aangetroffen concentraties aan verontreinigde stoffen buiten de stortplaats zijn of te laag om een risico te vormen voor de mens of er is bij normaal gebruik geen blootstelling mogelijk. Dit is in afstemming met GGD en conform wet- en regelgeving beoordeeld.
In de afgelopen periode is zowel de grond, het grondwater, de waterbodem en het gewas In de omgeving van de voormalige stortplaats onderzocht op de aanwezigheid van alle mogelijke verontreinigingen. De onderzoeken maken duidelijk dat de aangetroffen verontreinigende stoffen uit de stort afkomstig zijn. Wat nog onbekend is hoe deze stoffen uit de stort kunnen treden en daar kan het huidige onderzoek meer duidelijkheid in brengen.

7. Is het correct dat niet precies bekend is wat er lekt en wat er gestort is ? Zo Ja, welke actie heeft u ondernomen om deze gegevens te achterhalen, en op welke termijn zijn de resultaten bekend?

Vanuit de verschillende archieven en dossiers is een indruk verkregen wat er is gestort. Het betreft boomstobben, huisvuil en chemisch afval. Het chemisch afval is onder vergunning van de gemeente Ten Boer gestort en op basis van wat is vastgelegd in dit kader is de samenstelling van het chemische afval en de hoeveelheid bekend. In hoeverre is afgeweken van de vergunning is onbekend maar op basis van de verklaringen van diverse betrokkenen kan dit niet worden uitgesloten. Ter verificatie van de beschikbare gegevens uit de archieven heeft de provincie Groningen opdracht gegeven voor een onderzoek naar de aard en omvang van het stortmateriaal. Deze resultaten zijn eind maart 2018 bekend.

8. Kunt u toelichten waarom voor afdekking van de grond in Woltersum werd gekozen, in plaats van het afvoeren van de vervuilde grond? Overweegt u met de kennis van nu om de stort alsnog af te laten graven? Zo nee, waarom niet?
Het toenmalige Ministerie van Volksgezondheid en Milieuhygiëne liet destijds weten, na beoordeling van het dossier door ondermeer het Rijksinstituut voor Drinkwatervoorzieining, geld beschikbaar te stellen voor de second-best oplossing. Eén van de redenen voor deze keuze volgt uit het feit dat het vrijkomende verontreinigde materiaal niet in Nederland verwerkt kon worden en het Ministerie niet instemde met verwerking in het buitenland. Destijds (begin jaren '80) hebben Gedeputeerde Staten mede namens Burgemeester en Wethoudens van Ten Boer het toenmalige Ministerie verzocht geld beschikbaar te stellen voor 'totale verwijdering' of als dat niet tot de mogelijkheden behoord, de second-best oplossing (afdekken, beheren en controleren).

Op dit moment wordt de huidige aanpak van de voormalige stortplaats heroverwogen. Bij deze heroverweging worden verschillende varianten meegenomen waaronder voortzetting van huidige aanpak (controieren en beheersen) én het volledig afgraven/verwijderen. Bij de laatste variant wordt ook gekeken waar het materiaal verwerkt kan worden.

9. Acht u het nodig aanvullende of versnelde actie te ondernemen na de meldingen van Dhr. Reilman? Zo ja, wat gaat u doen? Zo nee, waarom niet?

Nee, de publicatie van RTV-Noord van maandag 29 januari 2018 waarin de heer Reiiman wordt geciteerd bevestigt de bij ons bekende informatie over het stortmateriaal. Het grondwater is en wordt gecontroleerd op de genoemde verontreinigende stoffen en er is geen enkele aanleiding te veronderstellen dat deze stoffen in het drinkwater terecht kunnen komen. Ter plaatse van de waterleiding worden deze stoffen niet aangetroffen en daarnaast kunnen deze stoffen niet door de waterleidingbuizen heen dringen. Dit is door de GGD bevestigd.

10. Bent u het met ons eens dat in geval van twijfel, als mogelijk de veiligheid van mens, dier en milieu in het geding is, er onmiddellijk actie moet worden ondernomen, en vervuilde terreinen op zo kort mogelijke termijn moeten worden afgegraven? Zijn er nog meer locaties waar het risico bestaat dat chemische stoffen in het milieu terecht komen?

Zoals bij vraag 2 is toegelicht is het uitgangspunt bij historische verontreiniging (van voor 1-1-1987) dat saneringen functiegericht en sober en doelmatig worden uitgevoerd. Bij de afweging sober en doelmatig spelen naast financiële ook technische en maatschappelijke aspecten een rol. Het (volledig) afgraven/verwijderen is een van de opties die wordt overwogen. Volledige afgraven is over het algemeen een dure oplossing, waarbij het probleem van de verontreiniging verplaatst wordt door allerlei transportbewegingen naar een andere stortlocatie of verwerkingspiaats, inclusief een tijdelijke toename aan milieubelasting op de ontgravingspiaats. Isoleren, beheersen en controleren is bij grotere locaties veel al zeker zo doelmatig en over het algemeen goedkoper. Mocht tijdens het controleren worden vastgesteld dat de veiligheid in het geding is, wordt onmiddellijk actie ondernomen om de ontstane risico's weg te nemen.
Op dit moment is er op basis van uitgevoerd onderzoek bij ca. 12.000 locaties (in en onder bevoegd gezag van de provincie Groningen) mogelijk sprake van (mogelijk) ernstige historische bodemverontreiniging, waarbij bij het huidige gebruik geen sprake is van humane, ecologische of verspreidingsrisico's. Op basis van beschikbare gegevens is daarbij bij 1 locatie (De Toekomst te Scheemda) nog sprake van onaanvaardbare risico's en is de kwaliteit van de bodem niet geschikt voor het huidige gebruik. Voor deze locatie geiden tijdelijke beveiligingsmaatregelen tot dat de locatie wordt ontwikkeld. Ondanks het uitgevoerde onderzoek is (heiaas) niet te garanderen dat bij de resterende ca. 12.000 locaties met (mogelijk) ernstige bodemverontreiniging er geen locaties zijn met onaanvaardbare risico's voor mens, dier of milieu.

11. Bent u het met de Partij voor de Dieren eens, dat er niet financieel bespaard moet worden op de veiligheidvan mens, dieren milieu bij de sanering van ernstig vervuilde grond? Welke financiële motieven hebben meegespeeld in de keuze om de terreinen in Winschoten en Woitersum af te dekken in plaats van af te voeren?

Bij de sanering van gevallen van ernstige bodemverontreiniging is de veiligheid van mens, dier en milieu een basisvoorwaarde en daarmee leidend. Er wordt dus niet bespaard op veiligheid van mens, dier en/of milieu. Door het treffen, conform wet- en regelgeving, van sobere en doelmatige saneringsmaatregelen wordt de veiligheid van mens, dier en milieu geborgd en wordt er ook niet onnodig gemeenschapsgeld uitgegeven. Na sanering zijn de risico's voor de volksgezondheid, ecologie en verspreiding weggenomen en zijn de terreinen geschikt voor het beoogde gebruik.

Wij vertrouwen erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd.