Schrif­te­lijke vragen inzake gezondheid omwo­nenden geiten­hou­de­rijen

Indiendatum: 17 feb. 2025

Geachte voorzitter,

Mensen die binnen een straal van 2 km. van geitenhouderijen wonen hebben een extra risico op longontsteking, en zelfs op overlijden. In de stallucht van de bedrijven zijn meer dan dertig verschillende bacteriën gevonden die bij mensen longontsteking kunnen veroorzaken. Van deze bacteriën kwamen 23 ook voor bij patiënten, omwonenden, geitenhouders en/of in de buitenlucht rondom geitenhouderijen. Dit blijkt uit VGO-III, het nieuwste onderzoek Veehouderij en Gezondheid Omwonenden[1].

Zowel het recent verschenen onderzoek als eerdere onderzoeken bieden zeer gegronde redenen om aan te nemen dat geitenhouderijen de gezondheid schaden. In onze provincie wonen en werken duizenden mensen binnen deze afstand van geitenhouderijen. De GGD adviseert om het voorzorgsbeginsel in acht te nemen en terughoudend te zijn met uitbreiding of nieuwvestiging nabij woningen, kinderopvanglocaties en scholen, en om ook geen nieuwbouw te starten binnen twee kilometer van een geitenhouderij[2].

Sinds 2017 hebben negen provincies een zgn. geitenstop ingesteld. Het lijkt er op dat er in Groningen sprake is van een ‘waterbedeffect’, waarbij geitenhouders uitwijken naar provincies waar ze zich nog wel kunnen vestigen of nog onbenutte vergunningsruimte is. Sinds de eerste onderzoeksresultaten over een correlatie tussen geitenbedrijven en gezondheidsklachten, in 2017, is het aantal geiten in Groningen fors toegenomen. In 2017 waren er nog 8797 geiten in de provincie, in 2023 was dit aantal opgelopen naar 12021[3].

GS in Groningen neemt vooralsnog het standpunt in dat gemeenten de meeste geschikte overheidslaag zijn voor het al dan niet vergunnen van uitbreidingen of nieuwvestigingen van geitenbedrijven[4]. Dit standpunt bestrijden wij. Het risico op blootstelling aan ziekmakende bacteriën, maar ook uitbraken van zoonosen, overstijgt gemeentegrenzen. Beleid t.a.v. (het bewaken van) de volksgezondheid kan o.i. niet worden belegd bij afzonderlijke gemeenten. Uitbreiden en vestigen van geitenhouderijen staat op gespannen voet met Artikel 3.3. van de Omgevingswet, dat stelt dat het bevoegd gezag rekening dient te houden met het voorzorgsbeginsel.

Naar aanleiding hiervan hebben wij de volgende vragen:

1.        Erkent u dat inwoners van Groningen die in de nabijheid van geitenbedrijven wonen of werken risico  lopen op (ernstige) gezondheidsschade? En dat er momenteel géén overheidsmaatregelen worden genomen om hen daartegen te beschermen?

2.        Welke taakstelling of verantwoordelijkheid heeft de provinciale overheid volgens u t.a.v. het beschermen van inwoners tegen gezondheidsschade door veehouderijbedrijven?

3.        Op eerdere vragen van onze fractie  (2021-115199 en 2022 -041578) hebt u geantwoord dat de verantwoordelijkheid voor het te voeren beleid bij de gemeenten ligt. Bent u bereid om uw visie hierop te heroverwegen en alsnog een moratorium in te stellen op vestiging en uitbreiding van geitenbedrijven? Zo ja, per wanneer kan dit effect krijgen? Zo nee, waarom niet?

4.        Bent u bereid om te onderzoeken hoe het risico voor omwonenden van al bestaande geitenbedrijven kan worden weggenomen of geminimaliseerd?

5.        Bent u bereid om de Omgevingsverordening dusdanig te wijzigen dat melkgeitenbedrijven onder Intensieve veehouderij worden geschaard, voor zover de dieren permanent op stal worden gehouden? Zo nee, waaorm niet?

Wij zien uw reactie graag tegemoet.

Met vriendelijke groet,

Stijn ten Hoeve

Partij voor de Dieren