Bijdrage stik­stof­opgave NPLG

Geachte voorzitter,

De brief over de stikstofopgave gaat met name over het proces om te komen tot een gebiedsplan in het kader van het NPLG. Volgens mijn fractie staat of valt een goed gebiedsplan met een effectieve aanpak van het stikstofprobleem. Zonder oplossing voor stikstof is het gebiedsplan tot mislukken gedoemd. Helaas moet mijn fractie vaststellen, dat de GS-brief geen enkel zicht biedt op zo’n oplossing. Ons dringende verzoek is dan ook, dat het college alsnog met een gedegen voorstel komt op basis waarvan Provinciale Staten het beleidskader kunnen vaststellen voor een succesvol stikstofbeleid.

Mijn fractie wil hiervoor graag alvast de volgende inhoudelijke input meegeven.

In het huidige landbouwsysteem zitten boeren gevangen in de klauwen van het agro-industriële complex, dat gebaseerd is op méér, méér, méér en goedkoper, goedkoper, goedkoper. Door dit systeem worden gangbare boeren gedwongen om bulkproductie te produceren tegen minimale kosten, wat funest is voor de natuur en milieu en vaak slecht uitpakt voor het dierenwelzijn.
Stikstof is niet het enige, maar wel het meest schrijnende symptoom van dit onhoudbare landbouwsysteem. Vooral door de hoge stikstofbelasting uit de landbouw is het voor de natuur en biodiversiteit inmiddels alarmfase ROOD.

Op 22 augustus hebben 36 wetenschappers hierover in dagblad Trouw de noodklok geluid. Zij waarschuwen dat de natuur geen verder uitstel kan verdragen. Verder benadrukken ze dat het ammoniakprobleem niet is op te lossen met alleen technische maatregelen en innovaties en dus dat er niet valt te ontkomen aan een inkrimping van de veestapel.

Tegen deze achtergrond stelt de voorliggende collegebrief zwaar teleur.
In de ogen van onze fractie valt de brief vooral op door wat er allemaal niet in staat.
Ik zal het toespitsen op drie hoofdpunten.

De jarenlange en veel te hoge stikstofbelasting uit de landbouw in de vorm van ammoniak en nitraat veroorzaakt bodemverzuring en vermesting, met alle negatieve gevolgen van dien voor het bodemleven én kwetsbare planten en dieren (van bacteriën, schimmels en regenwormen tot insecten en vogels). In de gehele provincie staan hierdoor kwetsbare natuurwaarden en ecosystemen met de bijbehorende biodiversiteit onder druk of zijn deze al compleet verloren gegaan.
In hun brief hebben GS alleen maar aandacht voor het stikstofprobleem in juridische zin in relatie tot het Liefstinghsbroek. Onthutsend is dat uit de GS-brief geen enkel gevoel spreekt voor de ernst en urgentie van de dramatische gevolgen van de hoge stikstofbelasting voor natuur en milieu, óók in het overige deel van onze provincie. Graag een reactie van het College.

In de GS-brief wordt met geen woord wordt gerept over het sluiten van de stikstofkringloop. We lezen niks over de noodzaak om de nitraatuitspoeling te beperken teneinde de waterkwaliteitsdoelen in 2027 te halen. Ook geen woord in de brief over het beperken van de hoge uitstoot van CO2 en het nog veel sterkere broeikasgas methaan uit de intensieve melkveehouderij. Laat staan dat we in de brief iets tegenkomen over de onvermijdelijke extensivering van de melkveehouderij en dus inkrimping van de veestapel. Sterker nog: als het aan GS ligt, kan de veestapel zelfs vlakbij het Liefstinghsbroek nog verder uitbreiden door het legaliseren van de PAS-melders. Graag een reactie van het College op deze omissies. GS wil bovendien wachten tot de water- en klimaatdoelen bekend zijn, maar de normen van de KRW liggen er, evenals een waterakkoord en een klimaatakkoord. Volgens de minister kan er nú al regionaal vertaald worden.

Nederland worstelt al vanaf de jaren ’80 met de mest- en ammoniakproblematiek. Keer op keer hebben de sector en de overheid hun hoop gevestigd op technische maatregelen, zoals grootschalige mestverwerking en -vergisting, een mineralenboekhouding, allerlei emissiebeperkende maatregelen zoals emissiearme stallen met bijv. dure luchtwassers, toevoegingen aan het veevoer of aan de mest. Onlangs verscheen als een laatste strohalm de mestrobot op het toneel.
Ondanks alle schone beloftes is het stikstofprobleem 30 à 40 jaar later nog steeds verre van opgelost. Vorige week nog heeft de Raad van State korte metten gemaakt met het idee dat het ammoniakprobleem is op te lossen met innovatieve stalsystemen.
Toch lijken GS er geen been in te zien om gewoon op dezelfde voet door te gaan en ook nu weer klakkeloos mee te gaan in het wensdenken van de sector. Het enige concrete wat we in de brief van het college tegenkomen, gaat over met toevoegen van magnesiumchloride aan mest. Eerder dit jaar heeft het college zelfs € 160.000,= gestoken in een onderzoek naar deze zogenaamde innovatie. Niet alleen de intensieve melkveehouderij maar ook Nedmag ziet dit lapmiddel helemaal zitten, want dit betekent extra zoutwinning bij Veendam. Maar wat extra zoutwinning én het milieu belasten met een chloorverbinding nog met duurzaamheid te maken hebben, is ons een raadsel.
Kan de gedeputeerde uitleggen hoe dit met duurzaamheid valt te rijmen?

Voorzitter, duidelijk mag zijn dat de benadering van GS in de ogen van mijn fractie PvdD veel te beperkt, veel te vrijblijvend en te slap is. Er wordt geen moed getoond. Voor ons bieden alleen een vergaande extensivering en inkrimping van de veestapel soelaas. Hopelijk komt ook het college alsnog tot dit inzicht en kunnen we op korte termijn een nader voorstel ontvangen op basis waarvan de Staten een helder beleidskader kunnen vaststellen voor een succesvol stikstofbeleid.

Ik dank u voor de aandacht.