Bijdrage Programma Mobi­liteit

Voorzitter, dank voor het woord.

De laatste tijd is de term Brede Welvaart geadopteerd in bestuurlijke kringen. En GS doen daar graag aan mee. Gelukkig maar, want de komende Statenvergadering worden beleidskaders vastgesteld die 10 tot 15 jaar mee moeten gaan. Nog een term die de bestuurlijke elite heeft geadopteerd: ‘zero emissie’. Maar ‘zero emissie’ en Brede Welvaart zijn termen die diametraal tegenover elkaar staan. Voorzitter, houdt uw aandacht bij het verhaal, ik leg zo uit hoe dit precies zit.

Maar eerst vraag ik aandacht voor dieren, hoe we met dieren samenleven. Langs de weinige natuur, die we nog overhebben in Nederland, scheuren we in het dagelijks leven voorbij. We rijden zo hard mogelijk om zo snel mogelijk op de plaats van bestemming te zijn, met vele dodelijke slachtoffers in het verkeer als gevolg. Dier en mens. Wij roepen het college op om, binnen de invloedssfeer die zij heeft, in te zetten op snelheidsverlaging op wegen binnen onze provincie, dit op te nemen in het Programma Mobiliteit, als maatregel om dodelijke slachtoffers te voorkomen. Mooie bijvangst is dat snelheidsverlaging de emissie en het brandstofverbruik doet verminderen. Graag hierop een reactie van de gedeputeerde.

Als tweede punt willen we nog even herinneren aan het debat van vanochtend. Het college wil de opcenten verhogen met 1,3%. Het tarief voor het busvervoer gaat tegelijk omhoog met 7,24%. Dit betekent dat de automobilist er voordelig afkomt ten opzichte van de reiziger in het openbaar vervoer. Hoe is het mogelijk dat in deze tijden mensen financieel worden geprikkeld om met de auto te reizen in plaats van het openbaar vervoer? De mooie woorden in dit programma zijn toch niets waard als de praktijk zo uitvalt? Hoe kunnen we autoverkeer ontmoedigen en het openbaar vervoer aantrekkelijker maken vragen wij aan de gedeputeerde.

Dan had ik beloofd om over Brede Welvaart en ‘zero emissie’ te spreken. Brede welvaart betekent volgens het college: de kwaliteit van leven in het hier en nu en de mate waarin deze al dan niet ten koste gaat van die van latere generaties en/of, LET OP! van die van mensen elders in de wereld.

Gaan we door die bril kijken naar ‘zero emissie’ vervoer, dan worden wij minder vrolijk. Want als er iets niet past binnen Brede Welvaart, dan is het ‘zero emissie’ vervoer. De overgang naar elektrisch rijden gaat gepaard met winning van nieuwe grondstoffen die zijn weerga niet kent. Wij, als westerse wereld genieten van stiller vervoer zonder uitstoot van bepaalde gassen, maar elders in de wereld wordt het milieu verontreinigd voor onze luxe. Alweer.

Bij het delven van lithium komen allerlei schadelijke stoffen vrij, zoals teer en kwik. In het verwerkingsproces worden zoutzuur en zwavelzuur gebruikt. Dat kan allemaal in lucht, bodem en water terechtkomen. Miljoenen liters water worden verspild om lithium te winnen, in één van de droogste gebieden ter wereld, namelijk in Chili, Bolivia en het noorden van Argentinië. Er zijn verder krachtige ondergrondse explosies nodig om lithium te winnen, met alle gevolgen voor het milieu van dien.

En dan heb ik het nog niet gehad over de winning van kobalt. Dit gebeurt voornamelijk in Congo, onder andere door kinderen, zonder enig beschermingsmateriaal zoals mondmaskers. Is het college zich bewust van deze keerzijden van ‘zero emissie’ vervoer? Wij roepen het college op om onderzoek te doen naar hoe de ‘zero emissie’ ambities in Groningen kinderarbeidvrij kan worden vormgegeven, hier met een plan van aanpak te komen, waarin is opgenomen hoe onder andere de elektrificatie van de eigen vloot, aankoop of lease in het eigen wagenpark, kinderarbeidvrij wordt vormgegeven. Wij zouden verder graag zien dat het onderzoek leidt tot bewustwording en een toekomstige OV aanbesteding die vrij is van kinderarbeid. Verder moet het onderzoek naar kinderarbeid wat ons betreft een gesprek zijn tussen het college en gesprekspartners in de mobiliteitsketen. Dit is voor onze fractie een zeer belangrijk punt. Zou het college deze handschoen willen oppakken? Graag een reactie.