Schrif­te­lijke vragen inzake brief en nota van bevin­dingen onderzoek NRK naar natuur­com­pen­satie

Indiendatum: 25 jun. 2023

Betreft: Statenvragen van de Partij voor de Dieren Statenfractie Groningen aan het college van GS ex artikel 67 RvO betreffende brief en nota van bevindingen onderzoek NRK naar natuurcompensatie

Geacht College,

Op donderdag 22 juni ontvingen we als Staten het rapport van de Noordelijke Rekenkamer over Natuurcompensatie in onze provincie. Ondanks dat het rapport in september geagendeerd wordt in een Statencommissie, willen wij nu alvast vragen stellen. We zijn namelijk van een aantal bevindingen van de NRK behoorlijk geschrokken en willen hierover eerder een toelichting van het college. Natuur is een levensbehoefte, zonder natuur kunnen wij mensen niet leven. In onze provincie zetten we in op herstel en uitbreiding van natuur gelet op o.a. de Transitie Landelijk Gebied. De aanleg van de NNN-gebieden heeft de afgelopen jaren al behoorlijke vertraging opgelopen en het compenseren van natuur die verdwijnt door andere ruimtelijke vraagstukken wringt ook, blijkt uit dit onderzoek van de Noordelijke Rekenkamer. Projecten worden uitgevoerd, maar de natuurcompensatie schiet tekort. Socialistische Partij, Partij voor de Dieren en GroenLinks zien dat een belangrijk punt, namelijk bescherming van natuur, telkens vergeten lijkt te worden of ondergeschikt is aan andere belangen. Het beschermen, herstellen en uitbreiden van natuur zijn in onze ogen absolute noodzaak. Wij willen er dan ook op aandringen dat hier meer rekening mee gehouden wordt.

Wij stellen u graag de volgende vragen:

1. Voor onze fracties is het van groot belang dat bij elk ruimtelijk vraagstuk eerst gekeken wordt naar: wat voor natuur is aanwezig? Het nee-tenzij principe zien wij graag zo scherp als mogelijk gehandhaafd worden. Is een ingreep in de natuur absolute noodzaak? Kan de provincie mogelijk natuur inclusief de ruimte indelen, met behoud van zoveel mogelijk natuur? Is er een andere optie mogelijk met minder schade aan de natuur? Als deze vragen vooraf beter in beeld zijn, wordt er daadwerkelijk al meer rekening met de natuur gehouden en gaan we naar extra bescherming toe. Hoe kijkt het college hier tegenaan?

2. Is natuur eigenlijk niet van zo’n groot openbaar belang dat er in beginsel helemaal geen ruimtelijke ingrepen in de Groningse natuur zouden mogen plaatsvinden? De NRK geeft in haar nota aan, dat het wat hun betreft niet altijd helder is of een project, waar de natuur voor moest wijken, wel van groot openbaar belang was. Hoe ziet het college dit? Kan het college hierbij op de genoemde projecten in de nota reageren?

3. De NRK doet in haar nota een viertal aanbevelingen aan Gedeputeerde Staten. Het college geeft als reactie hierop aan dat zij de notitie “Ruimtelijke bescherming van het NNN onder de Omgevingswet een gereedschapskist voor provincies” wil implementeren waarmee de meeste aanbevelingen geïmplementeerd zouden zijn. Welke aanbevelingen worden hierin wel geïmplementeerd en welke niet, aangezien er gesproken wordt over 'de meeste' en niet over 'alle'. Kan het college bij alle vier de aanbevelingen een uitgebreidere reactie geven op de aanbeveling en hoe deze in de toekomst opgevolgd gaat worden of waarom niet?

Hieronder de vier aanbevelingen van de NRK:

1. In een beleidsregel uit te werken welke belangen de provincie als ‘groot openbaar belang’ erkent en aanvragen voor bestemmingswijzigingen in Natura 2000-gebieden of het NNN standaard aan de te stellen criteria te toetsen.

2. Als provincie zelfstandige controles uit te voeren of een initiatief tot een significante aantasting van natuurwaarden leidt. Zij moet bij deze beoordeling niet alleen afgaan op het ecologisch rapport dat een initiatiefnemer laat opstellen.

3. Van gemeenten te vragen in de toelichting bij het bestemmingsplan een onderbouwing op te nemen over hoe is gekomen tot een bepaald type en een bepaalde omvang en kwaliteit van natuurcompensatie. Deze onderbouwing moet navolgbaar zijn.

4. Het door Provinciale Staten vastgestelde beleid in de Omgevingsvisie uit te voeren en de Spelregels EHS op alle onderdelen na te leven. Dit betekent onder andere dat een natuurcompensatie- boekhouding moet worden bijgehouden, waarin is opgenomen hoeveel NNN waar is verdwenen als gevolg van ruimtelijke initiatieven en hoeveel NNN er door natuurcompensatie waar is bijgekomen. Ook dient de boekhouding informatie te bevatten over de aanleg en het beheer van de natuurcompensatie. Om deze boekhouding te vullen, dient jaarlijks een rapportage van de Groningse gemeenten te worden opgevraagd.

4. De NRK geeft aan dat in de toekomst mogelijke conflicten op de loer liggen tussen bouwen en natuurwaarden, en waar natuurcompensatie nodig zal zijn. Deelt het college deze mening? De NRK benoemt in haar brief het deltaplan Noord en de windparken op de Noordzee als mogelijke projecten waarbij dit conflict kan ontstaan en natuurcompensatie nodig is. Voorziet de provincie nu al andere projecten waarbij dit mogelijk aan de orde is? Zo, ja welke?

5. De NRK geeft aan dat in binnen de onderzoeksperiode (2014-2021) in het Noorden weinig natuurcompensatie projecten voor kwamen. Dit is opvallend omdat natuurcompensatie in andere delen van het land (in het Westen en Zuiden) vaker voorkomt. Een verklaring voor deze grote verschillen heeft de NRK niet gevonden. Heeft het college misschien wel een idee waarom deze verschillen er zijn?

6. De NRK stelt dat de provincie zich niet volledig aan de spelregels Ecologische Hoofd Structuur (EHS) houdt. De provincie vraagt gemeenten niet om te rapporteren over de uitvoering van de compensatiemaatregelen en eist niet altijd dat de afspraken in een (anterieure) overeenkomst worden vastgelegd. Dat de provincie gekozen heeft bepaalde onderdelen van de EHS-Spelregels niet toe te passen, is volgens de NRK nergens vastgelegd. Waarom houdt de provincie zich niet volledig aan deze EHS-spelregels? Graag een uitgebreide toelichting. Zijn er ergens afspraken met gemeenten gemaakt/vastgelegd om dit niet aan te leveren? Controleert het Rijk niet of de provincie wel goed uitvoering geeft aan deze EHS-spelregels? Is de provincie van plan om dit weer beter op te pakken in de toekomst? Hoe? Hoe worden gemeenten daarbij aangehaakt en ondersteund?

7. Voor beide projecten (Fietsroute plus Groningen-Winsum en Natuurbegraafplaats Wierum) heeft de provincie op het moment van het schrijven van de brief van de NRK nog geen nieuwe locaties voor natuurcompensatie gevonden stelt de NRK. Is dit ondertussen wel zo? Zijn er nieuwe locaties gevonden/aangewezen voor natuurcompensatie voor deze twee genoemde projecten? Zo ja, welke? Zo, nee wanneer gaat dat wel gebeuren? Wanneer wordt deze natuur gecompenseerd?

8. De NRK geeft aan dat deze brief drie maanden later komt dan de brieven die aan
Provinciale Staten van Fryslân en Drenthe zijn gestuurd. De reden die de NRK hiervoor geeft is dat het de provincie Groningen pas na veel langere tijd dan de andere twee provincies gelukt is om (een deel van) de gevraagde stukken aan hen op te leveren. Vorig jaar is het aanleveren van stukken bij het rapport rondom de Dubbele Dijk ook al een behoorlijke issue geweest. Hoe kan het dat dit nu weer te lang heeft geduurd? Graag horen wij een duidelijke verklaring waarom het aanleveren van de stukken zo lang heeft geduurd en er ook niet alle gevraagde stukken aangeleverd konden worden?

9. De Noordelijke Rekenkamer vraagt aandacht voor de vindbaarheid van belangrijke documenten in het provinciale archief. Wanneer stukken niet goed vindbaar zijn, is het voor de provincie zelf ook lastig om zicht te houden op de uitvoering van haar beleid, geeft de NRK aan. Is dit iets wat het college beaamt? Welke maatregelen zijn of worden er getroffen om ervoor te zorgen dat stukken beter vindbaar zijn en snel en adequaat aangeleverd worden? Niet alleen aan de NRK, maar ook aan andere organisaties en/of burgers die via een WOO-verzoek om informatie vragen.

Met vriendelijke groet,

Agnes Bakker (SP), Meint Kolthof (PvdD), Nadja Siersema-Orsel (GroenLinks)