Schrif­te­lijke vragen inzake behalen doelen Natuur Netwerk Nederland en vergroening landbouw

Indiendatum: feb. 2020

Betreft: Statenvragen van de Partij voor de Dieren Statenfractie Groningen aan het college van GS ex artikel 67 RvO betreffende behalen doelen Natuur Netwerk en vergroening landbouw

Geacht College,

Recent is opnieuw vastgesteld dat het slecht gaat met zowel de realisatie van natuur in Nederland, als met de natuurontwikkeling in het agrarisch gebied. 1. Uit onderzoek van Wageningen Universiteit en de Volkskrant komt naar voren dat de GLB subsidies ineffectief zijn en niet of nauwelijks tot vergroening leiden[1]. 2. Een brede inventarisatie van het Natuur Netwerk Nederland laat zien dat de totstandkoming stagneert en realisatie in 2027 uit het zicht raakt[2].

Ad 1. De Europese subsidies voor vergroening in de landbouw komen voor een deel middels de POP3 subsidies via de provincies terecht bij agrarische natuurcollectieven. Zo ontving het Collectief Groningen- West ruim 2,6 miljoen euro. Eén van de constateringen uit het onderzoek is dat de controles op deze subsidies ontoereikend zijn. Er zou niet worden afgerekend op resultaten. Sinds het ontmantelen van de Dienst Landelijk Gebied zijn de provincies verantwoordelijk voor het in goede banen leiden van de bestedingen.

Een agrarisch natuurbeheerder uit Limburg verwoordt het als volgt: ‘Wat wij doen is de neergang vertragen. Je redt wat gered moet worden.’ Maar als de landbouw als geheel niet verandert, blijven het eilandjes in een leeg landschap. (…) Je moet een landbouw hebben die ruimte biedt aan soorten. Agrarisch natuurbeheer zou de kers op de taart moeten zijn. Nu is de taart niet te vreten.’[3]

1. Heeft u kennis genomen van de conclusies uit het onderzoek naar de effectiviteit van de vergroeningssubsidies, en zo ja, wat is daar op uw reactie?
2. Ziet u de noodzaak om n.a.v. de uitkomsten in overleg te gaan met de collectieven, om de bestemming voor en resultaten van de subsidies nauwkeurig te evalueren, en om garanties in te bouwen voor meer effectiviteit van de volgende subsidieperiode? Zo nee, waarom niet?
3. Eén van de conclusies luidt dat door de vrijwillige deelname in de collectieven er mogelijk te weinig agrariërs meedoen in gebieden met hoge (potentiele) natuurwaarden, waardoor het geld elders en meestal minder effectief besteedt wordt. Bent u van mening dat in onze provincie het geld voor agrarisch natuurbeheer dáár terecht komt waar het grootste effect sorteert, en kunt u dit toelichten?
4. Is er in de voorbije zes jaar gebleken dat agrariërs of collectieven hun opdrachten niet correct vervullen? Zo ja, wat ging er mis en welke consequenties verbindt u daaraan?
5. Is het beoogde en gerealiseerde effect van de subsidies voor agrarisch natuurbeheer in onze provincie in kaart gebracht, en zo ja, kunnen wij deze gegevens ontvangen?
6. Onderkent u het probleem van ecologische verschraling van het gros van de landbouwgrond, waardoor met plukjes agrarisch natuurbeheer weinig succes wordt geboekt? Zo ja, welke mogelijkheden ziet u voor beleidsaanpassing die kunnen bijdragen aan natuurinclusieve landbouw als standaard in plaats van als uitzondering?

Ad 2. In Groningen is bijna twee-derde van het NNN gerealiseerd. Ten opzichte van een aantal andere provincies is dit geen slecht resultaat. Maar het is algemeen bekend dat ook in Groningen het laaghangend fruit is geplukt, en dat de laatste hectares moeilijker te realiseren zijn.

1. Hoe schat u voor Groningen het afmaken van het NNN vóór 2027 in? Kan deze doelstelling volgens u worden behaald? Kunt u dit beantwoorden voor zowel verwerving, inrichting als beheer van de grond?
2. Moeten er extra maatregelen getroffen worden om de natuurdoelen te behalen, of denkt u dat bestaand beleid voldoende is? Zo nee, welke maatregelen gaat u treffen en op welke termijn?
3. Kunt u bevestigen dat ook in Groningen de lagere prijs voor natuurgrond een reden is dat agrariërs niet willen verkopen? Welke mogelijke oplossingen ziet u in deze?
4. Is er überhaupt voldoende interesse vanuit agrarische hoek en terreinbeherende organisaties om de nog te realiseren ha’s aan te kopen en te beheren? Zo nee, wat is daarvan de reden? Ziet u heil in het verhogen van de beheervergoedingen of andere maatregelen?
5. Betreffen de nog aan te kopen hectares grond voor nieuwe natuur uitsluitend percelen die nu in bezit zijn van agrariërs, of zijn er ook andere grondeigenaren bij betrokken? Denkt u dat het NNN kan worden gerealiseerd zonder tot onteigening over te gaan, en kunt u dit toelichten?

Met vriendelijke groet,

Ankie Voerman

Partij voor de Dieren

[1] https://www.volkskrant.nl/kijkverder/v/2020/hoe-de-groene-landbouwambities-van-de-eu-verwaterden~v91159/

[2] https://www.trouw.nl/duurzaamheid-natuur/2027-komt-naderbij-maar-waar-blijft-die-natuur~bae42103/?utm_campaign=shared_earned&utm_medium=social&utm_source=twitter

[3] https://www.volkskrant.nl/kijkverder/v/2020/hoe-de-groene-landbouwambities-van-de-eu-verwaterden~v91159/