Jaar­re­kening 2011 Commissie Bestuur, Financiën en Economie

Voorzitter,

Ten eerste willen wij onze waardering uitspreken voor het werk dat verzet is om de cijfers over 2011 weer in een uitgebreide programma- en produktrekening te presenteren. Dank daarvoor. De inhoud van de documenten roept echter wel enige vragen bij ons op, en gemengde gevoelens. Terugkijkend op 2011 was dat vooral het jaar dat er duchtig gebouwd werd aan de kolencentrale in de Eemshaven, dat het met de ontwikkeling van hernieuwbare energiebronnen zo'n vaart niet liep, en dat de schaalvergroting in de landbouw weer een enorme sprong nam. Eén van de dieptepunten van 2011 was het schrappen van de robuuste verbindingszone's. Al met al gingen dieren, natuur en klimaat er niet op vooruit.

Dat het programma-onderdeel Natuur en Landschap de optimistische titel 'Economie en Ecologie in balans' meekreeg vinden wij dan ook niet gerechtvaardigd. Want ook in 2011 is de balans weer overgeheld richting economie in plaats van ecologie. Dit terwijl een economie voor de toekomst alleen kan bestaan als deze is gebaseerd op een ecologie in balans. Er wordt slechts een paar procent van de begroting aan natuurontwikkeling besteed, in tegenstelling tot de bijvoorbeeld de enorme budgetten voor ontwikkeling van wegen. In 2011 was er sprake van onderbesteding op het gebied van natuur, bodem, water, landschapselementen en milieutaken. Of deze nu veroorzaakt zijn door bestuurlijke- of procesvertragingen, van uitstel kan geen afstel komen. Geen van deze gelden mag verloren gaan door overboeking naar een ander programma, ze moeten beschikbaar blijven voor de versterking van natuur, landschap en verbetering van bodem- en waterkwaliteit. Wij willen er bij GS op aandringen dat er haast gemaakt wordt met het voltooien van de N2000 beheerplannen, ondanks de bezuinigingen. Ook wat harder zoeken naar een potje voor het kwelderherstelprogramma lijkt ons niet verkeerd.

2011 was vooral ook niet het jaar van dierenwelzijn. Zowel uit de programma- als de produktenrekening konden we niet opmaken dat er geld is besteed aan dierenwelzijn, terwijl deze ambitie wel is uitgesproken voor 2011. Wij hopen dat uit het ons in de vergadering O&M toegezegde overzicht zal blijken dat er concreet toch in ieder geval een paar centen naar de dieren zijn gegaan in 2011. Hoelang hebben we in Groningen eigenlijk inmiddels een gedeputeerde dierenwelzijn?
De notitie dierenwelzijn laat nog steeds op zich wachten. In de planning van GS lezen wij dat dit een capaciteitsprobleem is. Graag horen wij van de gedeputeerde wat dat inhoudt, want capaciteit kan gecreëerd worden als er voldoende prioriteit aan gegeven wordt. Wij zijn nu al lange tijd in afwachting van de uitwerking van de portefeuille dierenwelzijn. Ondertussen lijden in Groningen 140.000 varkens en 5,6 miljoen kippen voort in stilte en kent een veel te groot deel van de 200.000 koeien het gevoel niet van de zon op de rug of de smaak van een verse graspol. Wilde dieren worden nog steeds de dupe van onverkwikkelijke jachtincidenten en de ganzenpilot is, onder het mom van datzelfde capaciteitsprobleem, uitgesteld. Ondertussen lijkt de capaciteit om ontheffingen te verlenen dik in orde, afgelopen jaar zijn er weer zeventien! nieuwe ontheffingen voor schaalvergroting in de landbouw verleend. Er is hier werk aan de winkel, serieus werk en het wordt de hoogste tijd dat hier prioriteit aan gegeven wordt.

De uitgaven voor landschappelijke inpassing van veehouderijbedrijven zijn onverminderd hoog. Groningen mag er door dit opleuken van stallen en het maskeren van de mastodonten van gebouwen esthetisch dan wel iets op vooruitgaan, op ethisch vlak glijden we echter verder de diepte in.
Het afgelopen jaar zijn zes projecten gerealiseerd onder het plan 'Versterking, verbreding en vernieuwing agrarische sector'. Onder dit plan werd ook gestreefd naar ondersteuning van de biologische landbouw, maar het is onduidelijk of onder die zesprojecten ook een biologisch landbouwproject viel. Graag ontvangen wij een overzicht van de biologische landbouwprojecten die zijn ondersteund en op welke wijze.

In de verantwoordingsbrief worden wij nogmaals geconfronteerd met de exorbitante kosten van de muskus- en beverratbestrijding, middels de 500.000 euro die nog overgeheveld moet worden naar de waterschappen. Hoe wordt dit geld eigenlijk benut? Hebben we nog enige inspraak in hoe dit geld wordt uitgegeven? Gaat een deel van dit geld bijvoorbeeld ook naar onderzoek naar alternatieven voor bestrijding?
Wat de Partij voor de Dieren betreft had dit half miljoen beter besteed kunnen worden aan preventie en aanpassing van waterkeringen, dan ben je pas echt toekomstgericht aan het investeren.

Dan de Groene Gas Hubs. De Partij voor de Dieren wil nogmaals benadrukken dat dit groen gas de naam groen niet verdient. Wij betreuren het dat uit de jaarstukken blijkt dat er in 2011 meer dan 300.000 euro is uitgegeven om groen gas verder te faciliteren, dit nog afgezien van de overige kosten die wij niet konden herleiden uit deze verantwoording. Dat geld had bijvoorbeeld ook gebruikt kunnen worden om kleinschalige energieprojecten voor consumenten of bedrijven te ondersteunen, of om tot meer energiebesparing te komen.

De subsidiepot voor innovaties op het gebied van natuur, milieu en landschap is weinig aangesproken. De opgegeven oorzaak hiervoor is dat de omvang van de subsidiebedragen te gering is voor grotere projecten. Beraad op deze subsidiepot lijkt ons verstandig. Hoe kan de subsidieregeling zo worden aangepast dat er wel ten volste gebruik van wordt gemaakt, of moet de subsidie onder een andere doelgroep onder de aandacht worden gebracht? Het openstellen van een subsidieregeling voor creatieve en innovatieve projecten op het gebied van natuur kan mooie ideeën opleveren, alhoewel een kritische blik zeer belangrijk is.

Gelukkig zijn er ook positieve opbrengsten uit 2011, zoals de vismigratievoorziening in de Westerwoldse Aa. Ook is er een heel aantal hectare aan akkerranden gerealiseerd, alhoewel wat minder dan de doelstelling was. Het lijkt er op dat voorzichtig begint door te dringen hoe groot het belang van diversiteit in het agrarisch landschap is voor behoud en herstel van de biodiversiteit en daarmee de vitaliteit van de landbouw. Positief zijn wij verder over het feit dat er flink wat middelen gereserveerd waren voor openbaar vervoer en verbetering fietsinfrastructuur. Wel zijn er een aantal OV projecten vertraagd, hetgeen jammer is omdat een verbetering van het openbaar vervoer bovenaan het prioriteitenlijstje hoort. Vooralsnog begrijpen wij dat deze middelen beschikbaar blijven voor de komende jaren.

Voorzitter, dat er 4,7 miljoen toegevoegd kan worden aan de begrotingsruimte 2012 - 2016 stemt hoopvol. Wij willen nu al aangeven dat wij ons tot het uiterste gaan inzetten om een deel van die gelden te bestemmen voor het terugdraaien van de bezuinigingen op natuur. Dit betekent alsnog een volledige uitvoering van de EHS met hoge prioriteit voor de Robuuste Verbindingszones. In dit kader zijn wij ook in afwachting van wat het terugdraaien van de 200 miljoen aan rijksbezuinigingen de Groninger natuur gaat opleveren. Wij hopen dan ook van harte dat de Gedeputeerde, net als bij het natuurakkoord, met flinke ambities de eventuele onderhandelingen hierover ingaat.

Dank u wel.