Bijdrage Najaars­mo­nitor en Begroting 2025

Voorzitter,

Eerst wil mijn fractie haar grote dank uitspreken voor de snelle en gedegen beantwoording van de Statenvragen.

En een compliment voor de wijze waarop de financiele cyclus en inkomsten en uitgaven wordt gepresenteerd en uitgelegd op de website van de provincie.

Dan de najaarsmonitor en begroting. We zijn blij dat er nog steeds beweging zit in het ontwikkelen van natuurgebieden. Dat de investeringen in de broedeilanden zich terug betalen in succes. Dat het vervoer in de eigen organisatie goed op weg is naar 0 CO2.

Tegelijkertijd constateren we – opnieuw – dat het tempo fors omhoog moet. Niemand kan zijn ogen meer sluiten voor de vele alarmsignalen over de erbarmelijke waterkwaliteit, het rap verdwijnen van soorten, de gevolgen voor de natuur van de zware overbelasting door stikstof, en de waarschuwingen voor ernstige ontregeling door klimaatverandering.

Kijken we dan naar de begroting, waar geen of nauwelijks extra investeringen worden gedaan voor water, natuur en duurzame landbouw, of waar de investeringen zelfs teruglopen, dan valt dit slecht met elkaar te rijmen. Veel doelen worden bij lange na niet gehaald. Geen 75, maar 15 ha. nieuw bos per jaar. Het areaal biologische landbouw bedraagt een schamele 3,7%. Het aantal biologisch gehouden dieren stijgt nauwelijks, of neemt zelfs af bij een aantal soorten.

Voor de totale afrondingsopgave NNN is een tekort geraamd van ca. € 16 miljoen. Vraag aan de gedeputeerde: wij nemen aan dat u dit gaat repareren door budget over te hevelen of op zoek te gaan naar extra financiering? Bent u het met ons eens dat die 16 miljoen niet gevonden moet worden binnen het budget natuur en platteland, maar van elders moet komen?

Verder valt het ons op dat, zodra het over waterkwaliteit en de KRW doelen gaat, we summier of zelfs ontwijkend geinformeerd worden. De kosten voor de komende jaren zijn niet duidelijk, inschattingen kunnen niet worden gemaakt, tussenevaluaties moeten worden afgewacht. Ondertussen is het bijna 2025 en liggen de doelen nog vér buiten bereik. Na het stikstofslot dreigt er over enkele jaren een waterslot. Wij missen echt urgentie in het provinciaal beleid. Graag horen we van het College waarom er geen extra investeringen worden gedaan op watergebied. Of bent u van mening dat extra budget geen effect heeft? Zegt u daarmee dan ook dat de provincie al op het maximum van haar inzet zit?

In antwoord op de vraag welke concrete acties er in 2025 worden ondernomen om de biologische, ecologische en chemische toestand van KRW-waterlichamen in een goede toestand te krijgen lezen we over waterschapsmaatregelen als natuurvriendelijke oevers, vispassages en beekherstel. Verbetering van de rioolzuiveringsinstallaties. Vanuit het Rijksbeleid de aanwijzing van spuit- en teeltvrije zones langs watergangen. Wat de provincie zélf aan maatregelen neemt blijft enigszins mistig. Is het College het met ons eens dat er vaart kan en moet worden gemaakt door de vervuiling bij de bron aan te pakken? Dat het actualiseren van vergunningen van vervuilende bedrijven veel en veel sneller moet? Dat de intensieve veehouderij, de overbemesting en de giflandbouw moet worden geweerd? Gaan we maatregelen hiertoe terugvinden in het nieuwe landbouwprogramma?

Bent u bereid om op de eigen ruil- en pachtgronden een aanscherping van de regels toe te passen? Glyfosaat is in de ban, kan dit worden uitgebreid met andere middelen, zoals Pfas houdende pesticiden?

Dan hebben we nog een vraag over de wildopvang. De tijdelijke subsidieregeling is volledig opgebruikt. De noodzaak voor financiele steun is evident. Het is dan ook zeer teleurstellend dat de noordelijke verkenning, ruim een jaar NA de toezegging in deze Staten, nog steeds niet lijkt te zijn opgestart (zie pag. 39, antwoord op vraag 20). Graag een reactie van de gedeputeerde waarom dit zo ontzettend lang moet duren.

Is er voor 2025 al budget begroot voor wildopvang, incidenteel danwel structureel? Bent u bereid om in 2025 nogmaals een tijdelijke regeling open te stellen om organisaties te helpen in hun voortbestaan en het uitvoeren van hun belangrijke taken?