Nieuwe uitbraak vogel­griep

Sinds november 2024 is er sprake van een nieuwe uitbraak van vogelgriep in de provincie Groningen. Inmiddels zijn op zo’n 20 plekken, waaronder het Lauwersmeergebied en de Onlanden, besmette en dode vogels gevonden. Boswachters en natuurbeheerders volgen de ontwikkelingen met argusogen. Ieder jaar laait de ziekte weer op. Hoe erg zal de uitbraak deze keer zijn, en welke soorten worden getroffen? Sinds oktober 2021 zijn vele tienduizenden wilde vogels gestorven aan deze zeer besmettelijke ziekte.

De Partij voor de Dieren heeft al meerdere keren vragen gesteld aan het College over de maatregelen die de provincie kan treffen om verspreiding zoveel mogelijk te voorkomen, in het belang van dieren én mensen. In 2023 vroeg de Partij voor de Dieren aan het College over de lakse aanpak van de vogelgriep: “Hoe wordt voorkomen dat er de komende jaren op dezelfde wijze wordt voortgemodderd? Is er enig zicht op een langetermijnvisie vogelgriep?” Maar we modderen nog steeds door en de Partij voor de Dieren heeft opnieuw vragen gesteld. Weliswaar is er inmiddels een leidraad gepubliceerd door het Rijk, waarin staat uitgelegd welke verantwoordelijkheden de verschillende betrokkenen hebben. Hierin staat onder andere dat terreinbeherende organisaties zoals Natuurmonumenten zelf verantwoordelijk zijn voor het opruimen van de hoog besmettelijke kadavers. Waar ze dit dan van moeten betalen wordt nergens duidelijk. De provincie Groningen heeft vorig jaar een eenmalige bijdrage in de kosten gegeven, zodat tenminste in gebieden waar veel mensen en honden komen geruimd kon worden. Van structurele financiële hulp door de overheid is geen sprake. Hoewel het College anderhalf jaar geleden heeft toegezegd hierover in gesprek te gaan met het ministerie zijn er nog geen afspraken over een vergoeding gemaakt.

Ook wordt er in de leidraad met geen woord gerept over de jacht. Aan de ene kant erkent het College dat verstoring van vogels kan bijdragen aan de verspreiding van de ziekte. Aan de andere kant weigert zij de grove verstoring door jagers aan te pakken. Bij de jacht op o.a. ganzen, eenden en vossen worden grote groepen vogels verjaagd, die elders neerstrijken en het virus meenemen. De Partij voor de Dieren heeft het College inmiddels voor de derde keer gevraagd om in ieder geval de jacht in waterrijke gebieden stop te zetten

Een derde zorg is de gezondheid van zowel koeien als mensen. In Amerika is het virus overgesprongen op runderen en zijn al honderden melkveebedrijven besmet. Per liter melk van een zieke koe worden miljoenen virusdeeltjes aangetroffen, en ook in het rioolwater wordt het gevonden. Er zijn tientallen humane besmettingen en één sterfgeval. Onlangs waarschuwden arts-microbioloog Marc Bonten en viroloog Marion Koopmans voor het risico van vogelgriep waarbij zij zich verbazen over de “tamme reactie van de overheid”. De Statenfractie vraagt het College dan ook of er zorgen zijn over besmettingshaarden nabij melkveebedrijven. Gezien de hoge dichtheid aan koeien én vogels in Groningen is het niet uitgesloten dat ook hier koeien besmet raken, en daarmee ook de volksgezondheid in gevaar komt.