Opinie: De paden op, de lanen in ...?

Het voorjaar breekt aan, tijd om lekker naar buiten te gaan. Een stukje wandelen of in onbezorgd de tuin zitten is echter geen vanzelfsprekendheid voor een deel van de Groningse plattelandsbewoners. De lente is namelijk ook de tijd dat de leliebollen de grond in gaan. De lelieakkers worden voorbehandeld met het zeer gevaarlijke gif Metam-natrium. Vervolgens worden de akkers gedurende de hele zomer meerdere keren per week met andere soorten gif bespoten. Als omwonenden tijdens het spuiten niet naar binnen gaan en alle deuren en ramen sluiten, dan lopen zij grote gezondheidsrisico’s. Ook hun (huis)dieren lopen gevaar, en zelf verbouwde groenten en fruit kunnen niet meer veilig gegeten worden.

Onlangs werden de bevindingen van een onderzoek van de Gezondheidsraad naar de effecten van landbouwgif op omwonenden en passanten bekend. De conclusies liegen er niet om: er zijn sterke aanwijzingen dat blootstelling aan diverse middelen kinderleukemie, de ziekte van Parkinson en longklachten kan veroorzaken. Bij de beoordeling van de schadelijkheid van gifstoffen is onvoldoende rekening gehouden met omwonenden en passanten. Verder stelt de Gezondheidsraad dat spuiten naast huizen en scholen onverantwoord is, en dat er zo snel mogelijk maatregelen genomen moeten worden om de blootstelling te verminderen.

Het onderzoek van de Gezondheidsraad is uitgevoerd op aandringen van de Partij voor de Dieren, die al jaren strijdt tegen het kwistige gebruik van gif in de landbouw. Het Rijk heeft onlangs naar aanleiding van de uitkomsten maatregelen aangekondigd, zoals een bevolkingsonderzoek dat in 2015 en 2016 gaat lopen. In de tussentijd mag de overheid echter niet achterover leunen. De Statenfractie van de Partij voor de Dieren verwacht óók van het provinciebestuur onmiddellijk maatregelen om het gebruik van gif te stoppen en omwonenden en recreanten te beschermen. Als het College de kop in het giftige zand steekt is zij mede-verantwoordelijk voor het ziek worden van de inwoners van Groningen. Moeten Groningse kinderen leukemie krijgen omdat ze in Japan graag een mooie lelie zien? Moeten plattelandsbewoners longproblemen krijgen omdat de bollensector weigert alternatieven toe te passen? Hebben lelietelers het recht om het bodemleven te vernietigen en het grondwater te vervuilen?

De zorg voor volksgezondheid en het voorkomen van gezondheidsrisico’s door milieuvervuiling is een wettelijke provinciale kerntaak. De Partij voor de Dieren roept het College van Gedeputeerde Staten op om zeer korte termijn te onderzoeken hoe er spuitvrije zones ingesteld bij woningen, scholen, recreatiegebieden, dierenverblijven en biologische landbouwbedrijven. Ook moet er een aankondigingsplicht komen voor lelietelers, zodat omwonenden niet onverwacht op gifwolken worden getrakteerd. Daarna moet samen met het Rijk en de andere provincies de aandacht gericht worden op een totaalverbod op gif en het verplicht stellen van het toepassen van de nu al beschikbare alternatieven. Zo wordt bijvoorbeeld door het inzaaien van Afrikaantjes het gebruik van Metam-natrium overbodig.