Vast­stelling Uitvoe­ringsplan Wadden­fonds

Voorzitter, de Partij voor de Dieren is van oordeel dat het Waddenfonds moet worden ingezet waar het voor was opgericht: compensatie voor de schade die door gasboringen in het ecologisch unieke waddengebied wordt aangericht.

Wij zien die relatie vaak niet of te weinig. Zo hebben we bijvoorbeeld al eens vraagtekens gezet bij het verstrekken van subsidie uit het Waddenfonds. Onder andere de subsidie voor het bouwen van een agrarische opslagloods. Dat is wel een heel erg verre afgeleide van het hoofddoel, als het er al raakvlak mee heeft. Ons inziens niet, in ieder geval. En zo waren er meer projecten mede bekostigd door het Waddenfonds, zoals een visvijver ter bevordering van visserij en het oppimpen van plaatsen, ten behoeve van toerisme. Voor Den Helder werd bijvoorbeeld 4,7 miljoen uitgetrokken. Op die manier werden er de afgelopen jaren grote bedragen naar economische ontwikkeling geschoven, waar eigenlijk de ecologie er profijt van hoorde te hebben.

De Kwaliteitscommissie stelt eveneens vast dat er bij het toekennen van subsidie te weinig connectie is met het hoofddoel. Ook wordt er te weinig gezocht naar samenhang en samenwerking. We constateren dat deze opmerkingen goed verwerkt zijn in het uitvoeringsplan. Echter, specifiek kijkende naar de thema’s vinden wij dat de focus nog te veel op economie en toerisme ligt en te weinig op herstel van natuur. Er wordt onder andere gesteld dat economie een neutrale of positieve uitwerking moet hebben op de ecologie. Wij kunnen er echter niet mee instemmen dat er middelen uit het Waddenfonds besteed worden voor louter economische doeleinden.

Het themawoord voor het Uitvoeringsplan is ‘duurzaam’. Zo wordt het met gemak toegevoegd aan de economische thema’s van de vorige ronde. We vinden het positief dat er daadwerkelijk ingezet wordt op een brede verduurzaming die niet alleen het waddengebied, maar ook de rest van de planeet ten goede komt. Dat zien we bijvoorbeeld terug bij de inzet op duurzame energie. We hebben echter nog niet ontdekt wat ‘duurzaam’ betekent bij het thema toerisme, recreatie en visserij.

De uitleg laat vooral een economische focus zien. En het ondersteunen van de waddenspecifieke landbouw is ook niet per se duurzaam. Denk bijvoorbeeld aan mogelijk gifgebruik bij gewasteelt, of kunstmestgebruik bij gangbare veehouderijen of het inzetten van zoutresistente genetisch gemanipuleerde gewassen.

Voor een echte verduurzaming van het waddengebied vindt de PvdD het belangrijk die integrale blik nog verder te verscherpen en dit soort effecten ook mee te nemen bij subsidieaanvragen. Zoals we al zeiden; het Waddenfonds is er immers ter compensatie van ecologische schade door gaswinning. Natuur en milieu dienen dus baat te hebben bij de subsidies. Dat gaat veel verder dan het geen nadeel te ondervinden, of neutraal te blijven. Als we bijvoorbeeld kijken naar duurzaam recreatie en toerisme; en vinden wij niks in uitleg terug waaruit blijkt dat het duurzaam is.

Dan nog enkele specifieke vragen. Bij het thema duurzame havens is sprake van uitrol van een gasinfrastructuur voor brandstofvoorziening. Gaat het hier om aardgas? LNG? Dat gas waardoor het fonds opgericht moest worden? En we lezen in de ingezonden zienswijzen, dat de verduurzaming van de walstroomvoorziening gemist wordt, evenals een plan van aanpak in het kader van olierampen. Graag reactie van de gedeputeerde hierover. Worden deze zaken nu wel meegenomen?

Duurzame visserij krijgt veel aandacht in het plan; we hoorden,zojuist van dhr Hollenga dat dit voor bijvoorbeeld de pulskor, de boomkor, de sleepnetten en twinrigvisserij zou kunnen gelden. De boomkor, garnalenkor, pulskor, twinrig en andere sleepnetten zijn geen duurzame vorm van visserij. Ten aanzien van pulskor is er bovendien nog onvoldoende inzicht in de gevolgen van de elektrische schokjes op de vissen en andere dieren. Daarnaast zouden ernstig bedreigde soorten, zoals de paling, kabeljauw en met de slechte situatie in de Eemsdelta ook bijvoorbeeld de zandspiering, helemaal niet meer bevist moeten worden. Een algeheel visverbod zou volgens ons beter passen dan een 'duurzame' vangmethode.

Van 2014 tot 2017 was er 136 miljoen euro te besteden.Dat lijkt veel, maar is gelet op de behoefte te weinig, en vraagt om een uitgekiende inzet van middelen en scherpe focus; dus additionele financiering en synergie. Rekenkameronderzoek beschrijft de werkwijze als ondoelmatig, met veel bestuurlijke organisaties. Daarom tot slot voorzitter. De hoeveelheid gas die gewonnen mag worden is al 2 maal met 20 procent verhoogd, het budget voor het waddenfonds niet. Is de gedeputeerde het met de Partij voor de Dieren eens, dat het hoog tijd wordt om het budget van het Waddenfonds navenant te verhogen? Zo ja, welke inspanningen gaat hij verrichten om meer geld te krijgen, zodat er meer investeringen in de Waddennatuur kunnen worden gedaan?

Dank u wel.