Fail­lis­sement alumi­ni­um­smelter Delfzijl Aldel


8 januari 2014

Voorzitter,

De Partij voor de Dieren wil allereerst benadrukken dat we meeleven met de mensen die van Aldel afhankelijk waren voor hun broodwinning. Deze mensen en hun gezinnen hebben al veel te lijden onder de aardgaswinning en krimp in hun regio. Om dan ook nog eens je baan te verliezen is wel een heel droevige start van het nieuwe jaar. Kan het college nog even aangeven of in de 800 directe en indirecte arbeidsplaatsen die nu verdwijnen ook alle banen van alle uitzendkrachten meegenomen zijn of dat het daadwerkelijke aantal getroffen personen nog veel hoger ligt?

Maar, voorzitter, ik zal gelijk met de deur in huis vallen. De Partij voor de Dieren ziet geen heil in het verlagen van de stroomprijzen. Wij zien ook geen heil in een doorstart van Aldel in zijn huidige vorm, omdat het energieverbruik en de milieudruk van primaire productie van aluminium erg hoog is. Wij willen echter niet de mensen die door het faillissement van Aldel getroffen zijn in de kou laten staan of met loze beloftes naar huis sturen. Ik zal daarvoor straks nog een motie indienen, maar zal eerst mijn punten nader toelichten.

Voorzitter, volgens de Partij voor de Dieren is Aldel niet failliet gegaan vanwege de hoge stroomprijzen. Dat is Quatsch! Of misschien kan ik beter zeggen, dat is Kletsch! Wereldwijd gaan aluminiumproducenten failliet, maar zij noemen altijd enkel de lage aluminiumprijzen en de wisselkoers van aluminium, en nooit de energieprijzen. Bovendien is de situatie voor Aldel wat betreft energiekosten-opbrengsten nu veel gunstiger dan enkele jaren geleden. Volgens ons is het een heel makkelijk excuus van zowel de aandeelhouders en de directie van Aldel alsmede van politici om ‘de hoge elektriciteitsprijs’ de schuld te geven.

Aldel maakt al ruim 10 jaar op rij verlies. Voorzitter, even een overzicht van de cijfers. Bij oprichting kon Aldel gas voor een laag tarief gebruiken, om het bedrijf op te kunnen starten. Aldel bleef goedkoop stroom krijgen tot eind 2005 wat het rijk zo’n 150 miljoen euro op jaarbasis kostte. Ondanks die korting leed Aldel in 1982 al miljoenen verlies. In 1985 kreeg Aldel 450 miljoen voor de inkoop van goedkope kernenergie en in 1991 verlengde Aldel 25 contracten van medewerkers niet. In 1993 kreeg Aldel extra 25% korting op de energiekosten, om de concurrentie met het Oostblok aan te kunnen. Toch was wederom reorganisatie nodig, waarbij 20 banen verloren gingen. Het jaar daarop verloren nog eens 120 mensen hun baan. In 2004 en 2005 stak het toenmalig moederbedrijf 41 miljoen euro in Aldel en vielen er tientallen ontslagen, om het bedrijf overeind te kunnen houden. Drie jaar later waren er nog eens 175 ontslagen, met als reden de crisis en de afnemende vraag naar aluminium. In 2012 draaide Aldel bijna 17 miljoen verlies. Daarop besloot het rijk dat Aldel slechts de helft van de energietransportkosten hoefde te betalen. En de acht miljoen die wij samen met het rijk onlangs hebben verstrekt, staat ons allen nog helder voor de geest. Toch is Aldel nog voor de jaarwisseling failliet gegaan en staan honderden mensen op straat.

Ik weet niet of u zojuist meegerekend hebt, maar we kunnen concluderen dat Aldel de maatschappij al vele honderden miljoenen heeft gekost en toch telkens in de problemen kwam. En dat dit sinds de jaren 90 desondanks al zo'n 400 banen heeft gekost.
Voorzitter, Na zoveel reddingspogingen op kosten van de burger, concludeert de Partij voor de Dieren dat Aldel niet levensvatbaar is in zijn oude vorm; hoe triest het ook is voor de betrokkenen.

De Partij voor de Dieren vindt het belangrijk dat de overheid zorg draagt voor duurzame werkgelegenheid, maar niet ten koste van alles. En bij alles kijken wij, zoals u van ons gewend bent, ook naar de lange termijn. We zien dan twee grote bezwaren voor een doorstart van Aldel in de oude vorm. Ten eerste het energieverbruik. Bij de oprichting verbruikte Aldel drie keer zoveel stroom als de hele stad Groningen. Nu behoort Aldel tot een van de grootste stroomverbruikers in Nederland, en neemt 1,5 % van het totale energieverbruik in Nederland voor haar rekening. We moeten ons focussen op energiebesparing en duurzaamheid, niet op extra energie verslinding, zoals nu via de diverse reddingspogingen voor het Aldel gestimuleerd zal worden. Juist in noord-oost Groningen weten we als geen ander wat de gevolgen van gaswinning kunnen zijn. Het opdrijven van de energievraag betekent op dit moment ook het opschroeven van de gaswinning. Wij vinden dat erg onwenselijk.

Daarnaast is de productie van primair aluminium, van bauxietwinning tot de daadwerkelijke vorming van aluminium een zeer milieuonvriendelijk proces. Nog steeds worden regenwouden in Suriname gekapt voor bauxietwinning. Alleen al voor Aldel wordt jaarlijks zo'n 1,5 miljoen ton grond gedolven. Gigantische hoeveelheden (74.000 ton) loog en (36.000 ton ) kalk zijn vervolgens nodig voor de ontsluiting van aluinaarde, waardoor maar liefst 330.000 ton zeer giftige 'rode modder' als afval wordt teruggestort. Vervolgens worden 100.000en tonnen aluinaarde naar Nederland verscheept om aluminium eruit te halen, waarbij de helft aan ballast overblijft. En tijdens de winning van aluminium uit deze aluinaarde komen vervolgens veel giftige afvalstoffen vrij. Zo stoot het bedrijf in Delfzijl jaarlijks zon 1300 ton zwaveldioxide uit en is de uitstoot van zeer giftige fluorideverbindingen naar de lucht nog jaarlijks ruim 100 ton. Voorzitter, Aldel is daarom niet alleen in economische zin, maar ook vanuit milieu oogpunt niet toekomstbestendig. We zadelen huidige, maar ook toekomstige generaties op met een enorme financiële schuld en met een groot milieuprobleem. Ik hoorde zojuist de SP fractie zeggen dat sanering ruim 20 miljoen zou kosten. Ik heb mij wel eens laten vertellen dat de kosten voor de sanering van het Aldel-terrein 700 miljoen tot 1 miljard euro bedragen. Kan het college hier meer duidelijkheid over scheppen?

Voorzitter, we kunnen niet blijven trekken aan een dood paard. De Partij voor de Dieren ziet daarom geen heil in het verlagen van de stroomprijzen. Wij zien ook geen heil in een doorstart van Aldel in zijn huidige vorm. Wij willen echter niet de mensen die door het faillissement van Aldel getroffen zijn in de kou laten staan of met loze beloftes naar huis sturen. Wij willen geen kleine pleister plakken op een doodbloedend bedrijf, maar wij willen een nieuwe duurzame doorstart van een oude sector die ten dode opgeschreven is. Wij pleiten daarom voor het omsmelten van Aldel naar een toekomstbestendig bedrijf .

Bijna 25 jaar geleden deden verschillende milieuorganisaties en de gemeente Borkum dat ook al. Zij deden een dringend verzoek aan Aldel om van primaire aluminiumproductie naar recycling over te gaan, omwille van het milieu. En dát is volgens ons nog steeds een goede oplossing. De directeur van de Vereniging Nederlandse Metallurgische Industrie zegt eveneens dat recycling van aluminium de toekomst heeft. 95% van het aluminium is recyclebaar en dit kan nog verhoogt worden door innovatieve recycletechnieken en door investeringen in recyclebare toepassingen van aluminium. Bovendien is voor het recyclen maar een fractie van de energie nodig die het bedrijf nu gebruikt. Momenteel is slechts een derde van Aldel gericht op recycling en dat is buitengewoon jammer. Wij pleiten voor het omsmelten van Aldel tot een bedrijf dat volledig op de productie van secundair aluminium door recycling is gericht.

Daarom dienen we volgende motie in

Voorzitter, het omsmelten van Aldel en een daaraan gekoppelde duurzame doorstart is op alle fronten de moeite waard. Het scheelt aanzienlijk in het stroomverbruik, het spaart leefgebieden elders op de wereld, het is beter voor ons eigen leefmilieu, het is financieel aantrekkelijk en speelt bovendien in op de veranderende aluminiummarkt. De werkgelegenheid kan daarbij nog worden versterkt door te investeringen in innovaties en recyclebare toepassingen van aluminium.


Tweede termijn:
Wij willen graag nog benadrukken dat wij alleen op een duurzame doorstart doelen met onze motie. Dit kan uiteraard ook betekenen dat er gekeken wordt naar duurzame energie, bijvoorbeeld in de vorm van windenergie, maar ook door bijvoorbeeld getijdenstroom en door energieopwekking met behulp van osmose uit wisselwerking tussen zoet en zout water. Maar wij willen dat er bij de doorstart alleen gericht wordt op secundaire productie van aluminium en niet op primaire productie.

Dank u wel.

Interessant voor jou

Bijdrage windenergie

Lees verder

Uitbreiding zoekgebieden grootschalige windparken

Lees verder

Help mee aan een betere wereld

    Word lid Doneer