Bijdrage Proces advies vast­stel­lings­be­sluit gasjaar 2022-2023

Voorzitter,

De Staatssecretaris vraagt om advies aangaande het voorgenomen vaststellingsbesluit voor het komende gasjaar. Onze fractie geeft graag input voor de zienswijze die GS wat ons betreft ook namens PS zou mogen indienen. Wel vragen wij het college om de zienswijze zodra deze in concept gereed is te delen met onze Staten.

De Partij voor de Dieren vindt dat er met het opslaan van gas bij Grijpskerk een verkeerde keuze gemaakt. Het wordt ons nu zo voorgesteld dat aanvulling van de gasopslag bij Grijpskerk met laagcalorisch gas een voorwaarde is om het Groningerveld te sluiten. Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) geeft zelf toe dat inwoners van Grijpskerk te maken kunnen krijgen met kleine aardbevingen en schade aan gebouwen zolang de gasopslag in gebruik is. In Grijpskerk is er flinke onrust over dit voornemen. Door de opslag nu voor een nieuw doel in te zetten bestaat het risico dat de opslag langer gebruikt blijft worden en dat er langer kans is op schade, zowel aan gebouwen alsook aan omwonenden in de vorm van psychische schade.

Terugkomend op onze voorgaande woordvoering; met dit besluit ontbreekt extra stimulans om het gebruik van fossiele brandstoffen terug te dringen.

Voor de sluiting van het Groningerveld schijnt deze tussenoplossing nu echter onomkeerbaar en noodzakelijk te zijn. Wel stellen wij als absolute voorwaarde voor instemming dat het College de omgekeerde bewijslast moet opnemen in de zienswijze. Zo hoeven inwoners van Grijpskerk en omgeving zich in ieder geval geen zorgen te maken over vergoedingen aangaande herstel en eventuele versterking. Hoe denkt het college over dit voorstel? En: acht u daadwerkelijke invoering hiervan op korte termijn haalbaar?

Voorzitter, dan over het Groningerveld. Volgens onze fractie is het noodzakelijk om in de zienswijze ook het voorstel van de Nationale Ombudsman over te nemen om het aardbevingsgebied als crisisgebied aan te merken.

De versterkingsopgave verloopt namelijk nog verre van soepel. Als we nu kijken hoever we zijn gevorderd blijkt dat nog maar 16% van de adressen de versterkingswerkzaamheden zijn afgerond en dat dit bij 5% van de adressen in uitvoering is. 79% van de adressen is nog in afwachting van werkzaamheden en lopen dus bij het winnen van gas forse risico’s.)

We zien dat het onderzoek van TNO leidend blijft bij de risicoanalyse. Waar blijven we met de al toegezegde versterkingen/schadeafhandelingen, ook als volgens TNO de dreiging minder wordt? De Nationale Ombudsman zegt hierover, dat de overheid enorm tekort schiet en steeds de spelregels verandert. Mensen raken daardoor al het vertrouwen kwijt.

Onze fractie eist verder, dat als op het moment dat wij als provincie, met de opslag in Grijpskerk en de stikstoffabriek voldoen aan de eisen, de staatssecretaris dan ook definitief uitspreekt dat het Groningerveld echt gesloten wordt op 1 oktober 2023.

Tot slot horen we graag van het college hoe staat het met:

1. De 9 grote industrieën die onafhankelijk gemaakt worden van Gronings gas. 1 is inmiddels omgebouwd. 3 hebben het inmiddels gepland. Wat als deze 3+5 bedrijven niet op tijd omgeschakeld zijn? Zijn de gevolgen dan voor de bedrijven of moet het veld dan langer blijven leveren omdat bijvoorbeeld de Gasunie voor de vertraging verantwoordelijk is? Het sluiten van het veld mag niet uitgesteld worden ten behoeven van industrieën die niet (op tijd) willen of kunnen omschakelen.

2. Het op tijd en goed functioneren van de stikstofinstallatie in Zuidbroek. Er worden veel kinderziektes verwacht. In hoeverre zijn we hier afhankelijk van Russisch gas? En kan dat roet in het eten gooien, waardoor, we het veld toch weer open moeten houden? Niet alleen klimaat technisch maar ook qua energieonafhankelijkheid is het van zeer groot belang om afhankelijkheid van fossiele brandstoffen zo spoedig mogelijk af te bouwen. Wanneer kiezen we nou eens fanatiek voor minder consumere, en het beperken van het gebruik door bezuinigen en isoleren? We moeten gaan voor een versnelde transitie en voor het niet meer toestaan van energieslurpende bedrijven.