Besluit Gaswinning

De geschiedenis van de gaswinning is in één zin samen te vatten. De productie nam toe, de gasdruk nam af, de bodem daalde en de zeespiegel steeg. En toen ging de bodem schudden.

In 1986 werden de eerste voorzichtige relaties tussen gaswinning en aardbevingen vermoed, maar krachtig ontkend door overheid en NAM. De NAM zegt: "Wij willen geen precedent scheppen . Als miljardenbedrijf gaat het ons natuurlijk niet om het geld, maar om zuiverheid in de omgang met burgers". En vervolgens veranderde er niets. De boringen gingen door.

Pas heel recent is duidelijk geworden dat ontkennen van de problemen die veroorzaakt worden door de gaswinning zinloos was. De gevolgen zijn erger dan we konden vermoeden. De schade die momenteel veroorzaakt wordt door bodemdaling en aardbevingen ten gevolge van de gaswinning zijn enorm en bovendien niet in een klap af te kopen. Dit vraagt om langdurige, structurele maatregelen. En bovendien het dichtdraaien van de gaskraan.

De Partij voor de Dieren was blij met advies van De commissie Meijer De gaswinning werd door Meijer omschreven als een rooftocht die niet deugt. Daarom pleitte hij ervoor om te investeren in leefbaarheid, te investeren in veiligheid. En te investeren in duurzame energie, zodat de gaskraan dicht kan. Investeren in mensen en bouwen aan vertrouwen. Prachtige woorden. Haast te mooi om waar te zijn…. En heel even kregen de mensen weer een beetje hoop.

Maar wat gebeurt er daarna? Politici buitelen over elkaar heen om te zeggen dat het allemaal heel erg is en dat er vooral veel geld naar Groningen moet komen. Er wordt gestreden voor iedere cent. Voor de veiligheid, voor dijken, voor schadevergoedingen, voor werkgelegenheid.

Langzaam schuift het investeren in vertrouwen en leefbaarheid naar de achtergrond. En het dichtdraaien van de gaskraan? Daar wordt niet meer over gepraat.

We moeten geen tijd verliezen. Nu maatregelen en actie. Niet praten maar doen. Allemaal krachtige uitspraken van onze provinciale bestuurders. Krachtige taal. En dankzij de minister werd met de NAM een akkoord gesloten. Maar wij blijven met veel vragen zitten. En de afgelopen dagen heb ik sterk de indruk gekregen dat alle vragen aan de dialoogtafel moeten worden opgelost. Want de vragen werden met het rapport niet opgelost maar er kwamen meer vragen bij. En vervolgens wordt er lange tijd gesproken over de inrichting van de dialoogtafels en wie daar aan tafel moet zitten en waarover ze gaan praten. Wat er hersteld moet worden en hoe, dijken, woningen. Praten en praten.

Het voorstel zoals het er nu ligt is nog geen schaduw van de voorstellen van de commissie Meijer. Deskundigen geven aan dat het bij lange niet genoeg is. De gaskraan gaat ook niet dicht. Sterker nog, volgens het SODM is het bij lange na niet genoeg. Ze adviseerde vorig jaar om niet in te stemmen met het winningsplan van de NAM, maar om de winning uit Groninger veld met 40% te verminderen. Het tegenovergestelde gebeurde. Een recordhoeveelheid gas werd uit de bodem gehaald. De NAM zet alle mogelijke middelen in om de laatste restjes gas uit de bodem te peuteren. De deskundigen blijven aangeven dat dit bij lange na niet genoeg is.

En de NAM, die boort lachend nog een paar kleine velden aan. En bij al dat boren blijft iets wezenlijks onderbelicht. De NAM gebruikt veel water met veel chemicaliën om de putten te stimuleren, om putten te inactiveren, om putten te verbeteren. En als het gas bijna op is? Nou, dan fracken ze de steenlagen net zo lang tot het gas ook uit de kleinste kiertjes en gaatjes naar boven wordt gehaald. En daarbij gaat veel verontreinigd water de grond in, en vervolgens pompen we de helft er ook weer uit. In glossy info-folders wordt uitgelegd dat dit naar erkende zuiveringsbedrijven wordt afgevoerd. Alles in het belang van onze veiligheid. Het blijkt echter dat het water helemaal niet wordt afgevoerd, maar gewoon weer in de grond gestopt. Wij waren verbaasd dat in al die rapporten en onderzoeken nergens de ondergrondse wateropslag van de NAM in Borgsweer werd genoemd.

Daarom dienen wij de volgende motie in.

Voorzitter, "Wie de geschiedenis niet kent is gedoemd ze te herhalen". Wij, politici zouden meer historisch besef moeten hebben. Daarom wil ik met u naar de historie van de gaswinning kijken. Gelet op de tijd zal ik me beperken tot enkele zaken die een beeld schetsen van ervaringen met schadevergoedingen, energietransitie en veiligheid.

1965- Ik wil beginnen met een ooggetuigenverslag. "Het was alsof een onzichtbare hand de aarde openscheurde. De boortoren wankelde en stortte krakend in elkaar. Machines en boormateriaal zakten steeds dieper weg in de krater die door de explosie was ontstaan. Het was een leven als een oordeel, erger dan een bombardement." Dit is geen recent ooggetuigenverslag, maar een uit 1965 verslag van een calamiteit bij exploratieboring bij 't Haantje. Ontsnappend gas veroorzaakte kraters en een 48 meter hoge boortoren zakte in de grond, samen met vrachtwagens, cementsilo's en alles erop en ernaar. Er vielen gelukkig geen gewonden, maar er was voor honderden miljoenen guldens schade veroorzaakt.

1976- Maar NAM won niet alleen gas, maar ook olie. Om de aardolie makkelijker winbaar te maken, injecteerde de NAM onder hoge druk stoom in de Drentse bodem. Door de stoominjectie werd de olie dunner. Op maandag 8 november 1976 ging er iets mis: in de vroege ochtend begaf de afsluiter bij één van de putten het. Hierdoor spoot er twee dagen lang stoom, vermengd met zand en olie, uit de put. Een groot gedeelte van Schoonebeek werd bedekt onder een laagje oliehoudend zand. Na anderhalve dag lukte het om de put af te sluiten. De NAM liet alles reinigen door schoonmaakploegen en keerde schadevergoedingen uit. Er was andermaal voor vele honderden miljoenen guldens schade veroorzaakt.

En waar staan we nu? De productie nam toe, de gasdruk nam af, de bodem daalde en de zeespiegel steeg. En toen ging de bodem schudden. We moeten leren van onze fouten en ze niet eindeloos herhalen. De gaskraan moet dicht.