Agen­de­rings­verzoek PvdD, PvhN, GL, SP, PvdA, D66 Nedmag lozing giftige stoffen Eems-Dollard

Voorzitter,

Afgelopen zondag reden wij vanuit Stad naar het mooie Ter Apel om de heksententoonstelling, met prachtige keramische beelden gemaakt door studievriend Ludmilla van der Spoel, te gaan bezichtigen in het indrukwekkende klooster van Ter Apel. Onderweg deed ik het ventilatieschuifje in de auto even dicht vanwege de stank die we bij Veendam altijd op deze route tegenkomen. Plots besefte ik dat die stank afkomstig is van Nedmag B.V.! We hadden na de jarenlange ritjes familiebezoek aan Ter Apel gezien dat de bomen langs de weg gaandeweg vervangen waren door een nieuwe rij jonge bomen. Niet alleen zorgt de productie van deze fabriek voor duizelingwekkende hoeveelheden kwalijke lozingen van de meest nare zware metalen via de Veenkoloniale Afvalwaterleiding, óók de uitstoot in de lucht van Nedmag is slecht voor natuur, mens en dier. Het productieproces waarbij magnesiumoxide wordt gemaakt gebeurt bij zo’n enorm hoge temperatuur tot 2200 graden Celsius , dat de lucht daarbij wordt verbrand tot NOX. Dit is stikstofdepositie.

Wat is überhaupt het nut van de productie van magnesiumchloride? Nedmag en de boeren zien de [1]sproei-installatie voor magnesiumchloride als een technische oplossing voor het sluiten van de stikstofcyclus in de intensieve veehouderij, de bio-industrie, nu de Raad van State in 2019 oordeelde dat de Nederlandse stikstofnormen in strijd zijn met de Europese beschermingswetten. De Partij voor de Dieren omarmt deze technologische oplossing (tussen aanhalingstekens) om de boeren voort te kunnen laten gaan op dezelfde voet met de bio-industrie uiteraard niet. Het is het zoveelste technologische geitenpaadje wat ons nog dieper in de ellende laat geraken.

Op de website van Nedmag lees ik dat er om de haverklap in de stallen een oplossing van dit goedje verneveld moet worden. Wat doet dit met het dierenwelzijn vraag je je af. Stel je voor te moeten leven in een continu vochtverzadigde lucht. En de nevel slaat vervolgens neer als een plakkerige film. De dieren komen zo onder de zweren te zitten.

Het nut van deze fabriek kan ik slechts bezien vanuit de 150 werknemers die daar hun werk hebben en het bedrijf dat 150 miljoen omzet heeft per jaar. Wij, de burgers, blijven zitten met de aanzienlijke restschade van dit bedrijf, de lozingen met weten wij veel hoeveel zware metalen in hoeveelheden waarvan je duizelt, 24 uren per dag, het hele jaar door. 4 miljoen kubieke meter vervuild water wordt per jaar geloosd. Dit zijn 10 zwembaden op een dag! Enkel en alleen van dit bedrijf waarvan ik, nogmaals, nog niet doordrongen ben van het nut van dit bedrijf.

Dan.

Met een gerust hart mogen we stellen dat de ambtelijke behandeling van lozingsvergunningaanvragen zowel landelijk als regionaal momenteel een grote bende is. Er zijn meerdere fundamentele oorzaken te noemen waarom dit zo is. Voordat ik de redenen opsom wil ik erop wijzen dat de milieueffectreportage bedoeld was om in deze leemtes te voorzien. Nu de oorzaken:

1. In vergunningen wordt over (verontreinigende) stoffen gesproken in zijn algemeenheid. Zoveel kilo's kwik, chroom, arseen etc. Waar het qua milieubelasting werkelijk om gaat, is hoe deze stoffen zich in het ontvangende milieu gaan gedragen. De grote vraag is of stoffen die in het watermilieu terecht komen ook werkelijk biologisch beschikbaar komen. De zuurgraad (pH) en de aanwezigheid van zuurstof in water en waterbodem (de redox potentiaal voor de kenners) zijn bijna allesbepalend.
2. Het ontvangende milieu wordt chemisch bezien niet bij de vergunningverlening betrokken. Dan is het ook niet mogelijk om de schadelijkheid van bijvoorbeeld een kwiklozing te beoordelen. In het ene geval is 4 kilo kwik te veel en in het andere geval 400 kilo.
3. Alle geloosde stoffen moeten bekend zijn! Ook de onschuldig ogende stoffen, denk met name aan opgeloste organische stoffen afkomstig uit de houtindustrie, de melk- of aardappelindustrie, kunnen het ontvangende water en waterbodems zuurstofloos maken. Mocht dit ooit gebeuren, dan is dit een milieucalamiteit van hoge orde. Zorgwekkende metalen die al die tijd in de waterbodem werden opgeslagen, kunnen dan ineens weer in oplossing gaan en zo biologisch beschikbaar komen.
4. Lozingsvergunningen kunnen per definitie alleen van tijdelijke aard zijn en aanpassing in de vergunning is noodzakelijk zodra de conditie van het ontvangende water/waterbodems gaat veranderen. Het is goed denkbaar dat dit seizoens-afhankelijk wordt. In de zomermaanden dreigt eerder zuurstoftekort en dient de lozingsvracht navenant minder te zijn.
5. Meten is weten maar dan wel ter plaatse op bijvoorbeeld het Wad. Bij deze metingen dienen uitdrukkelijk ook bio-indicatoren te worden betrokken. Met als voorbeeld hoeveel leven en hoe vitaal is het leven in 1 vierkante meter wad-bodem?

De huidige grondslag voor meting van milieubelasting op waterbodems en dus de lozingsvergunningverlening moet overduidelijk op de schop. Een onderdeel hiervan kan in extremis zijn om een bepaalde bestaande vergunning eerst een tijd te stoppen en bezien of en hoe dit het ontvangende water beïnvloedt.

ODG gaat namens de provincie over de vergunning van Nedmag. Doorwrochte onderzoeksjournalistiek brengt boven water dat er gebrek is aan specialistische kennis over waterlozingen en mensen die daar deskundig in zijn. Tevens horen we dat er nooit limieten voor de zware metalen zijn afgesproken en is er mede daardoor nooit tegen de lozingen opgetreden.

Rijkswaterstaat is de verantwoordelijke partij en stelde in 2008 de Nedmag-vergunning op.

Provinciale Staten is bevoegd gezag. Hoe haal ik deze kluwen in verantwoordelijkheid nemen voor deze kwestie uit elkaar? Graag ontvang ik hierop een duidelijk antwoord.

Net zoals de heksen in de 16^e eeuw zich niet verweren konden tegen hun onschuld voel ik me nu ook in de steek gelaten door de overheid. Rijkswaterstaat (en wie nog meer?) beschermt ons, de natuur, het milieu en de dieren niet. De rol van de overheid is niet de hoeder van de veiligheid en gezondheid van burgers, natuur en dieren, maar een overheid die de bedrijven tegen de burgers beschermt zodat de bedrijven ongebreideld hun winst kunnen maximaliseren. Rutte en Balkenende hebben hier destijds voor gezorgd: minder overheid, minder regels, minder toezicht en zie in welke bagger we nu verkeren. Onbegrijpelijk is dat het voorzorgbeginsel nergens is toegepast, er is in het geheel geen vergunning die maar op enigerlei wijze gebaseerd is op de ecologische draagkracht van de Dollard of een bandbreedte waarbinnen het bedrijf mag opereren. Het is om je de ogen uit de kop te schamen. En wat is het effect op UNESCO-gebied de Waddenzee? Om met Leonie Vestering af te sluiten: Vast staat dat de Waddenzee te maken heeft met steeds minder trek- en broedvogels, het aantal vissen neemt sterk af terwijl economische exploitatie in de vorm van zoutwinning, gaswinning en visserij ongeremd blijft. Er zijn geen enkele aanstalten tot aanscherping van het beschermingsregime. De Waddenzee als wingewest en vuilnisvat, daar hebben we het vandaag over.

Mijn laatste vraag is, is GS bereid om het lozingsvergunningsstelsel grondig op de schop te nemen?

Als je de problematiek gaat benaderen vanuit de bodems dan gaat het er veel meer om dat de ecologen aan het woord komen. De grondslag of benaderingswijze moet deze zijn.

Laten we niet op de oude weg verder gaan!

Dank u.

[1] https://www.vnci.nl/chemie-magazine/actueel/artikel/magnesiumchloride-verbindende-factor-in-de-stikstofcrisis