Bijdrage Voor­jaarsnota 2024 en Perspec­tiefnota 2025

Over verdeling en prioritering van budgetten kan men urenlang soebatten. De grote gemene deler die ons opvalt na het bestuderen van deze perspectiefnota is dat we de urgentie van de opgaven waar wij ons voor gesteld zien, niet terugzien in de financiering. Ik wil graag enkele onderdelen eruit lichten.  

 Landbouw 

Het College is voornemens om vanaf 2025 1,25 miljoen euro per jaar te reserveren voor het nieuwe beleidsprogramma landbouw. Hiermee wil de provincie een landbouw in Groningen stimuleren die op een schone en efficiënte wijze hoogwaardig voedsel en groene grondstoffen produceert. Als doelen voor natuur, water, klimaat en gezonde voeding/volksgezondheid leidend zijn, dan zou de Partij voor de Dieren verwachten dat er véél meer wordt ingezet op biologische landbouw en op regeneratieve landbouw. De €200.000 die de biolandbouw in 2024 is toebedeeld1 vinden we beschamend. Graag horen we van het College of zij bereid is om van die 1,25 miljoen méér te reserveren voor de biolandbouw, of aanvullend budget ter beschikking te stellen. Immers, het doel vergroten areaal biologische landbouw wordt nu al jaren achter elkaar niet bereikt. Dit is omdat overheden passief zijn en er een terughoudende kredietverstrekking is door banken. Ons voorstel zou daarom zijn om de lening van 4 miljoen euro waar gedeputeerde Emmens het vorige week over had, in te zetten als lening aan boeren die in de transitie zitten naar biologisch, in plaats van die 4 miljoen euro te lenen aan BioBTX, de zoveelste afvalverwerker die in Delfzijl de Eems-Dollard mag gaan verontreinigen. Ons alternatief in deze zou pas schoon en efficiënt zijn! 

 Vervolgens Bos & Hout, belangrijk onderdeel van onze klimaatopgave, maar ook een peiler voor biodiversiteitsherstel en verbetering van de leefomgeving.  Vooropgesteld: een programma zonder gedegen financiering is geen serieus programma. Daarom heeft de Partij voor de Dieren zich in de afgelopen jaren consequent hard gemaakt voor een structurele financiering, in plaats van de onzekere incidentele financiering uit een eventueel overschot op de jaarrekening. 

Gelukkig is er met ingang van 2025 voorzien in een structurele financiering van dit belangrijke programma. Maar niet te vroeg gejuicht … want het gaat slechts om € 1 mln. per jaar, terwijl er minimaal 2 à 3 miljoen per jaar nodig is. Met 1 miljoen kan per jaar maar 10 tot 13 hectare worden gerealiseerd, waarmee de 750 hectare in 2030 nooit kan worden gehaald.  

 Vraag aan de gedeputeerde: wilt u de toezegging doen om het structurele bedrag flink te verhogen zodat de afgesproken ambitie alsnog haalbaar wordt?  

 Dan natuurherstel en natuurontwikkeling 

Wij schrikken van het enorme tekort op de post realisatie NNN, Natuurnetwerk Nederland. Er wordt bijna 3,5 miljoen incidenteel beschikbaar gesteld zodat in ieder geval aan de gemaakte afspraken kan worden voldaan. Wat dit betekent voor het behalen van de doelen blijft onduidelijk. Is het correct dat met deze extra middelen de tekorten nog niet gedekt zijn? Vergroot dit het risico niet nog verder dat we tussen 2028 – 2030 voor schier onhaalbare doelen worden gezet?  Verwacht het College nog extra geld uit een oude sok van het Rijk te kunnen krijgen? Zo nee, is het dan niet verstandig om voor de komende drie jaar méér geld uit de algemene middelen beschikbaar te stellen om te kunnen versnellen? 

 Als laatste willen we nog een opmerking maken over het budget voor wildopvang. Onlangs is € 50.000 beschikbaar gesteld voor een ‘Tijdelijke subsidieregeling wildopvang in 2024’. 

De bedoeling is dat het College eind dit jaar terugkomt bij de Staten met de uitkomsten van een verkenning naar wildopvang in noordelijk verband. Op zichzelf kan mijn fractie zich goed voorstellen, dat zo’n nadere verkenning nodig is om ook een goede raming te maken van de vereiste structurele financiering. Maar dat zo’n structurele financiering er moet komen, staat voor ons als een paal boven water. 

Mijn fractie vindt het dan ook een grote omissie, dat hier in de Perspectiefnota 2025 met geen woord over wordt gerept. Naar onze mening had hiervoor op z’n minst een pro memorie post moeten worden opgenomen om ervoor te zorgen dat dit belangrijke onderwerp in ieder geval serieus wordt meegenomen in de voorbereiding van de Begroting 2025.  

Vragen aan de gedeputeerde:  

·        Bent u het met ons eens dat er structurele financiering moet komen voor de wildopvang? 

·        Wilt u de toezegging doen om hiervoor in de Begroting 2025 een substantieel, structureel bedrag op te nemen? 

 Dan wil ik graag nog wat kwijt over de voorjaarsmonitor. De Partij voor de Dieren heeft er al eerder op gewezen, dat deze monitor ons voor de gek houdt. De smileys wekken de indruk, dat het er in onze provincie goed tot supergoed voorstaat met de voortgang en resultaten op de betrokken beleidsterreinen. Zo staan er volgens het college maar liefst 86% van de betrokken indicatoren op GROEN, 14% op ORANJE en dus afgerond 0% op ROOD. Dit is gewoon te mooi om waar te zijn… Dat deze percentages niks zeggen over de werkelijkheid blijkt al snel als we wat beter in de provinciale Monitor duiken.  

 Ik noem vier voorbeelden: 

 Als eerste: milieu 

·        Het aantal klachten over geur- en geluidhinder is vorig jaar sterk toegenomen. 

·        Voor veel milieu-indicatoren zijn geen recente cijfers beschikbaar. 

·        Over veel vormen van milieuverontreiniging, zoals bijv. PFAS, worden überhaupt geen indicatoren bijgehouden … 

Toch kleurt de monitor bij milieu hoofdzakelijk GROEN, maar een beetje ORANJE en nergens ROOD. 

 Als tweede voorbeeld: de waterkwaliteit 

·        De doelen van de KRW moeten in 2027 worden gehaald. 

·        Uit de beschikbare gegevens van de monitor blijkt, dat minder dan 40% van de waterlichamen voldoet aan de fysisch-chemische eisen en nog maar ruim 20% aan de biologische eisen. 

Conclusie; dit gaat op de kop verkeerd, maar toch kleurt de monitor hoofdzakelijk GROEN, maar een beetje ORANJE en nergens ROOD.  

 Als derde voorbeeld: de realisatie van het Natuur Netwerk Nederland loopt (voor zover de cijfers bekend zijn) ver achter op de streefwaarden, maar de betrokken indicatoren staan stuk voor stuk op GROEN. 

 En als laatste voorbeeld het areaal aan biologische landbouw: het doel van 5% van het totale areaal in 2023 is lang niet gehaald. Toch kleurt de monitor bij dit onderwerp hoofdzakelijk GROEN.  

 Het mag dan ook duidelijk zijn, dat de PvdD niet kan instemmen met de voorliggende Monitor. 

 Vraag aan de gedeputeerde: graag uw reactie hierop en wilt u de toezegging doen om een betere monitor te ontwerpen op basis van meetbare indicatoren die een betrouwbaar beeld geven van de werkelijkheid?